24 april 2023

In deze serie bespreken we elke maandag een kunstwerk dat is geïnspireerd op tradities en gebeurtenissen van de betreffende maand. Deel 32: de optische illusies van Bridget Riley.

Bridget Riley, ‘Fall’, 1963, collectie Tate, te zien in de collectietentoonstelling ‘Walk Through British Art’, Tate Britain

Zo. Probeer hier maar eens je ogen op scherp te stellen. Knap mens dat het lukt. Aan de bovenkant is de beweging nog tamelijk rustig, maar naarmate de onderkant in zicht komt, is de beweging niet meer te houden. Het op hardboard geschilderde ‘Fall’, oftewel ‘Val’, uit 1963 is een van de topwerken van de Britse grand dame van de op-art Bridget Riley. Ze wordt vandaag, maandag 24 april, 92 jaar en is nog altijd actief.
Zoals het meerdere kunstenaars vergaat, was Riley in haar vroege werk tamelijk traditioneel, semi-impressionistisch. Naar verluidt gaf een tentoonstelling van Jackson Pollock in 1958 het inzicht om van stijl te veranderen. Ze bleef niet altijd geometrische patronen schilderen in zwart en wit. Kunstmuseum Den Haag heeft bijvoorbeeld een wat rustiger, kleurig schilderij van Riley in bezit, maar de desoriënterende werking is bij haar zwart-witwerken, gemaakt tussen 1961 en 1964, wel erg sterk. Supereenvoudig lijkt Fall, opgebouwd uit kronkelende lijnen, maar het paneel is met uiterste precisie ontworpen om een intensieve, om niet te zeggen hallucinerende kijkervaring op te roepen. Dit schilderij staat weliswaar op conto van Bridget Riley, zij heeft het niet zelf geschilderd. Sinds 1961 laat ze haar ontwerpen uitvoeren door assistenten. In 2012 kreeg Riley de Nederlandse Sikkensprijs, een initiatief van Akzo Nobel, voor kunstenaars die kleur aan het leven geven.