In deze serie bespreken we elke maandag een kunstwerk dat is geïnspireerd op tradities en gebeurtenissen van de betreffende maand. Deel 17: Driekoningen.
Goud, mirre en wierook. Dat zijn de traditionele geschenken die de Bijbelse koningen (of wijzen, of volgens sommigen magiërs) meenamen toen ze de pasgeboren Jezus kwamen bewonderen. De feestdag Driekoningen, traditioneel op 6 januari gevierd, draait om het kraambezoek van Caspar, Melchior en Balthasar, die symbool staan voor Europa, Azië en Afrika, die de pasgeboren heiland met geschenken vereren.
De Amerikaanse schilder James B. Janknegt, die zich toelegt op christelijke thema’s, geeft in zijn Nativity (1995) een moderne draai aan dit verhaal. Want hoewel goud zijn waarde nooit verliest – en luiers en commodes zijn niet goedkoop –, op mirre en wierook zit de kersverse moeder van nu niet te wachten, of het moet zijn om de geur van poepluiers te verbloemen. Nee, dan liever een echt bloemetje om het huis op te vrolijken, een babystoeltje en een teddybeer voor de kleine. Daar heb je tenminste iets aan. In plaats van hun traditionele kronen, dragen deze heren een vrolijk feesthoedje.
Een inspirerend werk
De middeleeuwse interpretatie van de drie geschenken is vrij eenvoudig. Melchior schenkt goud, het gebruikelijke geschenk aan een koning. Goud is dus het symbool van Jezus`koningschap.
Balthasar schenkt wierook, toentertijd in tempels gebrand, symbool van de goddelijke natuur van Jezus.
Caspar schenkt mirre en zinspeelt daarmee op de menselijke natuur van Jezus. Mirre is gomhars dat bestaat uit gele of bruine korrels dat bij het balsemen van lijken werd gebruikt.
Bernardus van Clairvaux noemt daarnaast nog enkele uiterst praktische redenen voor de aard van de geschenken: de koningen boden goud aan om de armoede van het gezin te delgen, wierook om de stank in de stal te verdrijven en de mirre diende om de tere ledematen van het kind in te wrijven en om wormpjes af te drijven.
Prachtig werk, vooral de bijzondere perspectieven die elkaar aanvullen en het schilderij heel dynamisch maken. Zoals de doorkijk vanuit de slaapkamer, door de gang, de volgende kamer in. Alsof Janknegt geprobeerd heeft een panorama als een trekharmonica in te drukken tot de gewenste afmeting.
Ach, ook al ben ik gelovig. Ik vind het wel leuk deze moderne vertaling!
Niks een moderne draai. Je moet de symbolische betekenis van de geschenken kennen.
Goud : voor de koninklijke status van Jezus Christus, de Zoon van God, enz.
Mirre : werd gebruikt in heiligdom
Wierook: werd gebruikt in offerdienst in de tempel.
Je kunt niet zomaar “moderniseren” door alle heilige gebruiken in de oudheid overboord
te gooien. Respectloos ?
Ik vind dit wel een heel mooi werk en juist door het moderniseren van de geschenken zet het de kijker aan het denken. Ik vind het hier niet respectloos. Dat moderniseren van verhalen uit de Oudheid of Christendom etc. gebeurt al eeuwen. Het ware verhaal is mijns inziens altijd een interpretatie.
zie mijn reactie hierboven