Jet van der Sluis12 april 2021
De interieurschilderijen van Matthias Weischer hebben niets van doen met het vertrouwde genre van het ‘binnenhuisje’, zoals we dat kennen uit de zeventiende eeuw. Zijn schilderijen in het Drents Museum doen denken aan een verlaten podium waarop we onze eigen verhalen kunnen projecteren. De tentoonstelling is 19, 20 en 21 april te bezoeken tijdens de pilot van de Museumvereniging.
Matthias Weischer (1973) woont en werkt in Leipzig en wordt gerekend tot de Neue Leipziger Schule, een zeer diverse groep kunstenaars opgeleid aan de Hochschule für Grafik und Buchkunst in deze stad. In 2009 besteedde het Drents Museum in Assen, als eerste in Nederland, aandacht aan de oudere generaties schilders van de Leipziger Schule, met werk van onder anderen Werner Tübke en Arno Rink. Sindsdien volgden er verschillende solotentoonstellingen van jongere kunstenaars uit de industriestad die vroeger in de DDR lag.
Het talent van Weischer trok al rond 2000 internationale aandacht. Zijn schilderijen zijn weliswaar geënt op de realiteit, maar door zijn nadrukkelijke gebruik van rasters en perspectieflijnen en door de materialiteit van de gelaagde verfhuid ontkent hij tegelijkertijd de illusie van een vertrouwde werkelijkheid.
Zaaloverzicht ‘Matthias Weischer. Bühne’, foto: Drents Museum / Sake Elzinga
Oerwoud en tulp
Voor inzicht in Weischers ontwikkeling en schilderkunstige motieven verdient het aanbeveling om eerst de zaal op de eerste verdieping van het Drents Museum te gaan bekijken. Daar staat namelijk een klein podium afkomstig uit Weischers atelier. Een zelf getimmerd ‘decor’ met simpel meubilair, een vaasje met een oranje tulp, een strook groen gedecoreerd behang en twee reproducties van vroeg-Italiaanse religieuze schilderijen. Verder vind je hier vooral zijn wat oudere werk, waaronder het haast barokke ‘Bühne’ uit 2003: een zwevend podium, opgebouwd uit diverse tegeltableaus, geplaatst in een oerwoudachtige ruimte, waarin diepte en platheid, realisme en vervreemding hand in hand gaan.
Veel van de doeken die hierna ontstonden zijn juist ingetogener, zoals ‘Kartenhaus’ uit 2004, een sober schilderij waarin de verf en een ‘vergeten’ ondertekening alle aandacht opeisen. Het uit niet meer dan twee kaarten opgebouwde ‘huisje’ op de voorgrond lijkt vooral te illustreren met hoe weinig beeldmiddelen je toch de illusie van een interieur kunt oproepen. Rond 2005 krijgt hij belangstelling voor het landschapsgenre, een interesse die wordt gevoed door een verblijf in Rome en door zijn artistieke vriendschap met David Hockney. Imposant is het vierluik ‘Die Unruhe’, een ogenschijnlijk realistische weergave van een stadspark, heel dun geschilderd, maar met onverklaarbare, pastelkleurige lichtcirkels.
Matthias Weischer, ‘Die Unruhe’, 2008, collectie Albertina, Wenen – The Family Collection Haselsteiner
Uitstulpende verf
In de grote ruimte beneden hangt vooral recenter werk, waarin hij terugkeert naar het thema van het interieur. Veelal grote, kleurrijke doeken waarvoor de levensgrote ‘kijkdoos’ uit zijn atelier diverse keren model heeft gestaan. Ook de rekwisieten uit dat decor worden vaak letterlijk geciteerd. Dit zorgt voor een vorm van herkenning die prikkelt tot nog beter kijken, net als de vele verwijzingen naar de kunstgeschiedenis.
Wat opvalt is dat de verfhuid zelf steeds belangrijker lijkt te worden. De kleine schilderijtjes ‘Spalt’ (spleet) en ‘Sherbe’ (scherf), beide uit 2013, suggereren een binnenruimte doordat er licht valt tussen twee ogenschijnlijk monochrome, maar met kleur bespatte muurvlakken: wanden die zijn opgebouwd uit dikke lagen verf die over de randen van het schilderij uitstulpen.
Dat de verfbehandeling van Weischer nooit willekeurig is, bewijzen de ‘Twin Paintings’. Het gaat om een experimentele serie waarin hij tegelijkertijd werkt aan twee versies van hetzelfde schilderij. Door het visueel aftasten en vergelijken van de twee afbeeldingen, ervaart de toeschouwer zelf dat iedere ‘beslissing’ in de verf en in het proces van het schilderen gevolgen heeft voor het eindresultaat. Zo bieden deze bijna identieke toneeltjes een inkijkje in de binnenwereld van hun maker, Matthias Weischer.
Matthias Weischer, ‘Spalt’, 2013, The Ekard Collection (l) en ‘Scherbe’, 2013, courtesy kunstenaar en Grimm Amsterdam & New York (r)
‘Matthias Weischer. Bühne’, t/m 27 juni in het Drents Museum Assen, MK geldig, www.drentsmuseum.nl. De tentoonstelling is 19, 20 en 21 april te bezoeken tijdens de sneltestpilot van de Museumvereniging.
