9 februari 2023

Eindelijk weer een ‘normale’ editie van kunstbeurs Art Rotterdam in de Van Nellefabriek. Museumtijdschriftauteur Kees Keijer zet 10 niet te missen kunstwerken op een rij. Van borduren met senioren en proppen gooien tot serieuze reflectie.

Borduren
Hij wordt bij het maken van zijn kunstwerken steevast geassisteerd door een aantal vrouwen, die bekend staan als zijn ‘madams’. Tijdens zijn studie werkte Klaas Rommelaere altijd bij zijn grootmoeder, die hem hielp bij het borduren. Later bedacht hij dat ook andere senioren hem zouden kunnen helpen. Inmiddels werkt hij al jaren elke dinsdag met dezelfde groep vrouwen. Er wordt veel gebabbeld en ondertussen wordt er in rustig tempo geborduurd. Sommige werken zijn zwaar beïnvloed door Netflix-series en films als Hereditary of Midsommar.
Madé van Krimpen, stand 21

Burnout
‘Prospects’ heet het deel van de beurs met kunstenaars die van het Mondriaan Fonds een zogeheten Kunstenaar Start-bijdrage hebben gekregen. Bob Demper bestudeerde tientallen bureaus van asset managers bij investeringsbedrijven, die met meerdere schermen de beurzen in de gaten houden. Op de schermen zijn fragmenten te zien van een film waar Demper al een tijdlang aan werkt. Hoofdpersoon Donny werkt bij een investeringsmaatschappij, maar krijgt een burnout. De film speelt op een aanstekelijke manier met de scheidslijn tussen animatie en het echte leven.
Prospects, nummer 19

Broeierig
Alex Jacobs en Ellemieke Schoenmaker werken samen onder de naam V&B. Ze werkten de afgelopen vijf jaar aan gipsen sculpturen met pigment. Door gekleurd en wit gips tegen piepschuimen mallen aan te smeren, ontstaan laag voor laag broeierige kunstwerken. “Dit zijn vijfhonderd lagen,” vertelt Jacobs bij het kunstwerk ‘From Deep Time to Plastic Time’. De titel geeft aan dat het werk gaat over geologie, het ontstaan van de aarde. ‘Plastic time’ gaat ook over chemie. “Wij mensen maken de aarde chemisch en verpesten alles. Maar we hebben als kunstenaars geen rechtlijnige boodschap.”
Heejsteck#, stand 66

Glaskunst
Ze deed eigenlijk nooit iets met glas. Maar vlak voor de lockdown werkte Monali Meher samen met een professioneel glasatelier. Geen perfecte glazen objecten, maar gerecyclede bierglazen en flessen die eigenlijk niets waard zijn. “Ik wilde objecten maken die zouden verrassen. Professionele glaskunstenaars zijn trots op hun techniek maar hier hebben de objecten hun functie verloren.” Meher maakte waardeloos glas nog waardelozer. Tijdens de pandemie deed ze ook performances waarbij glas op haar lichaam balanceerde. Wat dan weer een metafoor is voor de veranderingen die mensen door kunnen maken en voor veranderingen in de wereld in het algemeen. “Van virus tot oorlog. We zijn er allemaal onderdeel van.”
NN Art Award, stand 31

Alledaagse dingen
Casper Braat bouwde bij de Amsterdamse galerie Torch een stukje van een vliegveld na. Behalve dat alle objecten van marmer zijn gemaakt. Op Art Rotterdam laat hij een deel van die installatie zien. Een ‘vending machine’, met repen, paracetamol, frisdrank en Oreo-koekjes, allemaal gemaakt van marmer en andere harde materialen. Braat: “Die machine staat normaal in een wachtruimte. Het gaat over dingen die vluchtig zijn en waar je niet zo lang naar kijkt.” Dat wil Braat omdraaien, zodat we weer zorgvuldig naar alledaagse dingen kijken. Als een Oreo van steen gemaakt is, krijg je oog voor het bijzondere ontwerp. De machine neemt de drempel weg om het te kopen. “Het is fast art, je kunt het gewoon gelijk meenemen.”
Torch Gallery, stand 44

Koppen
Er hangen vier koppen en een tekening op een muur. “De koppen zijn ontstaan tijdens het maken van kunstwerken in mijn atelier,” vertelt Folkert de Jong. “Ik maak vaak meerdere koppen om te kijken welke het best past bij een specifieke figuur. Na twintig jaar had ik een hele collectie onthoofde koppen.” Die combineert hij nu met een tekening waarop zeventiende-eeuwse figuren elkaar te lijf gaan. “Ik was bezig met de geschiedenis van Nederland en las bijvoorbeeld over de moord op de gebroeders De Witt. Er is niet zoveel verschil tussen oorlogsscènes nu of toen, alleen de kostuums zijn anders.”
Galerie Sofie Van de Velde, stand 42

Verrassend schouwspel
Eigenlijk moeten we niets verklappen over de installatie die Stijn ter Braak op Prospects maakte. “Betreden op eigen risico, max 1 persoon”, waarschuwt een bordje onderaan een trap naar zijn werk. Bovenaan is het de bedoeling dat het hoofd van de bezoeker in een gat verdwijnt. Daar ontvouwt zich een onverwacht schouwspel. Ter Braak heeft eerder zijn eigen spullen nagemaakt. Zijn eigen woonkamer, zijn badkamer. “Dit werk slaat een gat tussen wat je zintuigen je vertellen als je naar binnen kijkt en wat je verstand je wil laten zien.”
Prospects, 12

Stoer
’16 Nipples Are Enough’ heet het grote beeld van Lara Schnitger. De titel is afgeleid van een boek van Ramsey Nasr waarin hij stilstaat bij het feit dat de industrie varkens met steeds meer tepels fokt, om meer biggen te kunnen voeden. Veertien is normaal, 16 is genoeg, beschrijft Nasr. Waaraan Schnitger toevoegt: dit overproduceren moet stoppen! De kunstenaar stuitte ook op een sculptuur die bekendstaat als de Louvre Doll. Deze figuur van klei uit de vierde eeuw is doorklieft met dertien bronzen naalden. De versie van Schnitger is een nylon staketsel met stoere sneakers. De tepels zijn manchetten waaruit vlaggenstokken steken met boodschappen als ‘No dick pics’ en ‘Make me say yes’.
Annet Gelink, stand 34

Proppen gooien
In 1976 presenteerde Oey Tjeng Sit (1917-1987) een ‘parallelepipedum’, een hokje van kippengaas met een stok en conservenblikken. Er lag ook een stapel kranten. Bezoekers konden tegen een kleine betaling proppen maken van de krantenpagina’s en vervolgens proberen de blikken omver te gooien. De kunstenaar analyseerde destijds drie proppenmakers. Proppen van losse makelij en zeer stevige proppen waren gedoemd te mislukken. Proppen van matige dichtheid waren de beste. Ook de manier van gooien was belangrijk. Te veel kracht was niet goed. “Ook hier weer was de ontspannen manipulator de overtuigende winnaar.” Op Art Rotterdam blijkt niet iedereen de wijze lessen van de kunstenaar te lezen voordat men in actie komt.
Stevenson, stand 55

Ergernissen
Spam. In de categorie hedendaagse ergernissen staan ongewenste mailtjes al jaren onverminderd hoog genoteerd. Gelukkig hebben we de spambox, al komen daar dan weer berichten in terecht die daar helemaal niet thuishoren. Niels Post ging op zoek naar teksten in zijn spambox, om daar samen met Petra van Noort kunst mee te maken. Van Noort struinde op Instagram naar foto’s met een ondergaande zon boven een tropische zee en andere clichématige plaatjes. Van Noort: “Het is steeds verrassend wat het resultaat is. Op Instagram zie je vaak posts van mensen die laten zien hoe leuk hun leven is. Deze tekst gaat daar weer tegenin.”
NL = US, stand 73

Art Rotterdam in de Van Nelle fabriek Rotterdam, t/m 12 februari, artrotterdam, tickets € 22.50, online reserveren

Tekst en foto’s: Kees Keijer
Hoofdbeeld: Delphine Courtillot, ‘De Bron’, geglazuurd keramisch beeld, op het Sculpture Park, de centrale beeldenpresentatie bij Art Rotterdam