Anna JanssenFrida Kahlo is de beroemdste vrouwelijke kunstenaar ooit. Haar vele zelfportretten tonen een door het leven getekende vrouw, die trots is op haar Mexicaanse wortels. Het Cobra Museum laat zien dat zij behalve icoon ook een vrouw is van vlees en bloed.
Frida Kahlo’s gezicht is niet meer weg te denken uit de (kunst)geschiedenis. Van jong tot oud, iedereen heeft wel een beeld van de vrouw die in haar vele zelfportretten zo trots haar gezichtsbeharing, haar pijn en haar androgyne stijl liet zien. Het is niet verrassend dat veel kunstenaars en activisten haar als voorbeeld namen. Vooral aan het eind van de jaren zeventig werd de Mexicaanse Kahlo (1907-54) enorm populair dankzij de feministische beweging. In haar kielzog ontstond de zogenoemde ‘Fridamania’: tassen, T-shirts, magneetjes, gympen, bedenk het maar en Kahlo’s hoofd is erop te vinden.
Ironisch als je bedenkt dat Kahlo al op 21-jarige leeftijd lid werd van de communistische partij, met de ideologie van gelijkheid en afkeer van persoonlijk bezit. Wat Kahlo’s iconische portret is overkomen, lijkt op dat van de Cubaanse guerillaleider Che Guevara (1928-67). Ook aan deze revolutionaire Marxist wordt tot op de dag van vandaag flink verdiend door objecten van uiteenlopende aard met zijn gezicht erop te verkopen. Wat zou Kahlo ervan vinden, dat haar hoofd en haar uitbundige, kleurige kledingstijl zo zijn vercommercialiseerd?
Zaaloverzicht ‘Frida Kahlo & Diego Rivera: A Love Revolution’, foto: Peter Tijhuis
Revolutie en minnaars
Op de tentoonstelling ‘Frida Kahlo & Diego Rivera: A Love Revolution’ in het Cobra Museum voor Moderne Kunst zijn nu honderdvijftig schilderijen, tekeningen en foto’s te zien uit de collectie van kunstverzamelaars Jacques en Natasha Gelman. Een kleine twintig schilderijen uit die verzameling zijn gemaakt door Frida Kahlo. Uiteraard is het bijzonder om haar wereldberoemde schilderijen eindelijk in het echt te zien, waaronder het karakteristieke ‘Self-portrait with monkeys’ (1943), waarbij zij zichzelf portretteert tegen de achtergrond van een Strelitzia (paradijsvogelbloem). Maar het zijn de vele andere werken op deze tentoonstelling die zorgen voor een verrijkende blik. Zo bieden de schilderijen en uitvergrote muurschilderingen van gelijkgestemde geesten als haar man Diego Rivera en de sociaal-realistische kunstenaar José Clemente Orozco meer inzicht in de revolutionaire geest van die tijd.
Dat Kahlo ook in haar eigen tijd een sensatie was voor oog en geest, blijkt uit de vele foto’s op de tentoonstelling. Er zijn sprekende, artistieke portretfoto’s van een van haar vele minnaars, Nickolas Muray. En Manuel en Lola Álvarez Bravo geven een kijkje achter de schermen in een uitgebreide reeks foto’s die iets weghebben van snapshots. De combinatie van bewegende beelden, foto’s, citaten en werk van tijdgenoten maken Kahlo’s van emotie doordrongen schilderijen nog levendiger.
Zaaloverzicht ‘Frida Kahlo & Diego Rivera: A Love Revolution’, foto: Peter Tijhuis
Kwetsbaar
Frida Kahlo wordt vaak gezien als feminist en genderactivist avant la lettre, thema’s die de gemoederen opnieuw bezighouden. Haar beroemde doorgegroeide wenkbrauwen, het uiten van haar emoties en haar openlijke spel met zowel mannelijke als vrouwelijke aspecten door zich bijvoorbeeld als man te kleden, maken haar bij uitstek geschikt als icoon van deze tijd. Maar ook de niet-materiële boodschap van Kahlo leeft voort. Zeker in deze tijd van sociale media, waarin je met een muisklik het perfecte plaatje van jezelf kunt creëren, is het belangrijk om mensen te zien die andere, minder perfecte en geaccepteerde schoonheidsidealen uitdragen. Dat is op de tentoonstelling bijvoorbeeld te zien in de tekeningenserie ‘The Miscarriage’ (1932), waarin Kahlo haar eigen miskraam als onderwerp neemt. Dat zij zich zo kwetsbaar durft te tonen naar de buitenwereld, is nog altijd inspirerend.
Bernard Silberstein, ‘Frida Paints Self-Portrait while Diego Watches’, 1940, The Jacques and Natasha Gelman Collection of Mexican Art © Courtesy of Throckmorton Fine Art, Inc
‘Frida Kahlo & Diego Rivera. A Love Revolution’, t/m 26 september in Cobra Museum voor Moderne Kunst, Amstelveen, www.cobra-museum.nl, let op: reserveren is verplicht.
Van 8 oktober 2021 t/m 27 maart 2022 vindt ook in het Drents Museum in Assen onder de titel ‘Viva La Frida!’ een aan Frida Kahlo gewijde tentoonstelling plaats, tickets via https://drentsmuseum.nl/nl/frida/tickets.
