14 december 2020

Nu de musea opnieuw hun deuren hebben gesloten, biedt Museumtijdschrift u tips om deze donkere dagen door te komen. Van bijzondere boeken en podcasts tot een openluchttentoonstelling en een stadswandeling langs monumentale wandkunst. Daarnaast geven we alvast enkele tentoonstellingstips om ons op te verheugen in het voorjaar. 

1. Mauritshuis eerste gigapixelmuseum ter wereld
Het aanbod online museumrondleidingen was dit jaar grandioos. Het Mauritshuis voegde er dit najaar nog een aan toe, namelijk het eerste gigapixelmuseum ter wereld. Ruim dertig werken, waaronder alle Vermeers, vier Rembrandts, drie Jan Steens, ‘Het puttertje’ van Fabritius en ‘De stier’ van Potter, zijn tot in werkelijk het allerkleinste detail te bewonderen. Bij een aantal kunstwerken is het zelfs mogelijk om ook de infraroodbeelden te bekijken, om te ontdekken welke aanpassingen de schilder tijdens het schilderproces deed.
Bezoek het virtuele museum via de website van het Mauritshuis of via de Second Canvas-app, gratis te downloaden in de App Store en Google Play.

2. Wandkunst? Want kunst!
Bent u toe aan het halen van een frisse neus, maar geen behoefte aan drukke natuurgebieden? Het Van Eesterenmuseum in de Amsterdamse Slotermeer ontwikkelde een route langs monumentale wandkunstwerken in de omgeving, waaronder een betonreliëf van Dick Elffers en tegelmozaïeken van Lex Horn. De begeleidende podcast ‘Wandkunst? Want Kunst!’ staat stil bij elk werk, daarnaast komen enkele kunstenaars van de werken, kunsthistorici en buurtbewoners aan het woord.
Download de routekaart en stream de podcast op de website van het Van Eesterenmuseum. 

Tegelmozaïek van Lex Horn, Gemeente Amsterdam, Monumenten en Archeologie, foto: Paul Nieuwenhuizen

3. Elke dag kunst kijken
Met De Grote Nederlandse Kunstkalender 2021 kun je je elke dag van het nieuwe jaar laven aan uiteenlopende creatieve uitspattingen. Mode, design, architectuur, fotografie en schilderkunst, voor ieder wat wils. Door de vrijwel paginagrote afbeeldingen met begeleidende teksten of statements van de kunstenaars is het extra genieten. De drie kilo zware scheurkalender bevat werk van zowel gevestigde namen (denk aan Erik Kessels, Hans Wilschut en Krijn de Koning) als jongere talenten waaronder Afra Eisma en Jildau Nijboer.
De vijfde Grote Nederlandse Kunstkalender 2021, uitgeverij Trichis, € 34,95, in principe uitverkocht, mogelijk nog verkrijgbaar bij uw lokale boekhandel.

4. Sprookjesachtig en griezelig
Meesterillustrator Thé Tjong-Khing is 87 jaar oud, tekent nog elke dag, voor alle kinderen en voor één kind in het bijzonder: hijzelf, het kind dat hij vroeger was. Zijn tekeningen zijn grappig, griezelig en sprookjesachtig en bekend van verhalen en versjes van Els Pelgrom en Annie M.G. Schmidt. In de tentoonstelling zijn originele tekeningen te zien, maar bezoekers kunnen ook zelf aan de slag. Voor jong en oud. Voor thuis: het Literatuurmuseum belicht het werk van Thé Tjong-Khing online in veertien thema’s: the-tjong-khing. Museum Kranenburgh biedt een 3D tour door de tentoonstelling: 3D tour.
‘Thé Tjong-Khing – In het atelier van de meesterillustrator’, t/m 13 juni in Museum Kranenburgh, Bergen, kranenburgh.nl 

Thé Tjong-Khing, illustratie ‘Kunst met taart’, 2015, Terra-Lannoo, courtesy de kunstenaar

5. Verlangen naar verbinding
De mens is geen einzelgänger. Het kluizenaarsbestaan van de afgelopen periode heeft ons dit maar al te goed doen inzien. Met dertien bijzondere locaties verdeeld over de stad verwent Museum IJsselstein je urenlang met kunst die empathie en verbinding als uitgangspunt neemt. Zo zijn er foto-exposities en videowerk, waaronder de film ‘When faith moves mountains’ van Francis Alÿs, waarin vijfhonderd vrijwilligers gewapend met schoppen proberen een berg te verschuiven. Sarah van Sonsbeecks gecombineerde vlag van IJsselstein en Nederland laat zien dat nationaal en lokaal samen een belangrijke eenheid vormen.
‘Empathie’, t/m 31 januari, Museum IJsselstein en diverse locaties in de stad, museumijsselstein.nl

Melanie Bonajo, ‘TouchMETell’ (still), 2019, courtesy kunstenaar en Akinci, te zien bij ‘Empathie”

6. Je perfecte zelf?
‘Wees meester en vormgever van jezelf’, schreef filosoof Nietzsche ooit. De vele zelfhulpboeken en yogaretraites op Bali en Ibiza uit het afgelopen decennium laten zien dat deze 19e-eeuwse wijsheid nog altijd inspireert. Ontwerper en designexpert Mieke Gerritzen signaleerde dat ook in de designwereld de mens steeds meer centraal staat in plaats van het object, dus maakte ze het boek ‘Help Je Zelf’. Het is een vrolijk inspiratieboek om je perfecte zelf te ontwerpen, van carrière en privacy tot creativiteit en slaap – waarbij de broodnodige knipoog gelukkig nooit ver weg is.
Mieke Gerritzen, ‘Help Je Zelf’, Valiz, 256 blz., € 25,00, ISBN 978 94 9209 5954

7. Brandstapels en banketten
Afgelopen jaar was, onder veel meer, het jaar van Jan van Eyck, de Vlaamse kunstenaar die in de vijftiende eeuw een kunstrevolutie teweegbracht. Minstens even boeiend als zijn schilderijen, zijn de personen die erop staan afgebeeld en de wereld waarin zij leefden. In zijn bestseller De Bourgondiërs voert Bart Van Loo de lezer mee naar het ontstaan van de Nederlanden, in de vijftiende eeuw. Het boek, vol brandstapels en banketten, veldslagen en steekspelen, is nu verkrijgbaar als aantrekkelijk geprijsde paperback.
Bart van Loo, ‘De Bourgondiërs, Aartsvaders van de Lage Landen’, De Bezige Bij, 608 blz.; € 25,00; ISBN 978 94 0311 8819

8. Op zoek naar de mummie
Toetanchamon speelde in de Egyptische geschiedenis nauwelijks een rol, inmiddels is hij de allerbekendste farao. In deze kindertentoonstelling helpen speurneuzen tussen 7 en 12 via interactieve spellen met sensoren en voetpedalen om zijn graf te vinden en zijn mummie te onderzoeken. Onderweg zien ze prachtige dingen als Egyptische grafbeeldjes, magische amuletten en papyrus met hiërogliefen. Volwassenen bezoeken intussen ‘Romeinen langs de Rijn’ of het mooiste glas uit de collectie. Voor thuis: onder meer een instructie om het masker van Toetanchamon na te bouwen in lego: handleiding lego.
‘Op zoek naar Toetanchamon’, t/m 29 augustus, Rijksmuseum van Oudheden, Leiden, rmo.nl/toet

Ilustratie: Philip Lindeman

9. Mens, natuur, aarde
Olphaert den Otter (1955) schildert verstilde natuur- of stadscènes, waarmee wat vreemds aan de hand is. De enige tekenen van menselijk bestaan zijn ruïnes van fabrieksgebouwen of verstrooid afval op straat. Die getuigen van de desastreuze gevolgen van menselijk handelen op zijn leefomgeving. Museum Belvédère wijdt een groot overzicht aan deze wat onderschatte kunstenaar. En heeft daarbij een prachtige catalogus uitgebracht, met lekker veel werken van Den Otter. Vanwege de grootte van de afbeeldingen en de vele close-ups wordt zijn losse schilderstijl uitstekend zichtbaar.
Olphaert den Otter, ‘Aarde en Wereld, schilderijen’, Museum Belvédère i.s.m. Uitgeverij Noordboek; € 34,95; ISBN 978 90 5615 676. De tentoonstelling in Museum Belvédère is nog te zien t/m 28 februari, museumbelvedere.nl

Olphaert den Otter, ‘Schuld en boete’, 2011, particuliere collectie

10. Voor gevorderde puzzelaars
Puzzelen roept althans bij de redactie zoete herinneringen op aan lange vakantiedagen, eindeloze tijd en jaar in jaar uit dezelfde grote puzzel maken. Maar hoe gaat het ook weer? Eerst de randjes, was het advies. Zelfs dat is voor de ongeoefende puzzelaar nog niet zo eenvoudig. Maar het werkt wel ontspannend en verslavend. Bovendien is het een perfecte oefening in kijken. Want die waterlelies van Monet, mens, wat hebben die veel vormen en kleuren.
Waterlelies – Claude Monet Panorama Puzzel, 1000 stukjes, 96 cm x 32 cm, Eurographics, € 19,95 (te koop via diverse winkels en webshops)