7 maart 2023

Als vrouw een beroemde renaissancekunstenaar worden is niet makkelijk, maar Sofonisba Anguissola (ca. 1532-1625) deed het. Ze overkwam obstakels, creëerde een succesvolle carrière en floreerde in de portretkunst. Haar roem is vooral te danken aan de waardering van mannelijke tijdgenoten, zo blijkt uit de tentoonstelling in Rijksmuseum Twenthe in Enschede. Zonder hun waardering zou ze nooit aan het Spaanse hof zijn geïntroduceerd en daarna hofdame en tekendocent worden van Elisabeth van Valois, de derde echtgenote van Filips II.
Om Anguissola en haar werk écht te leren kennen, is het noodzakelijk voorbij waardeoordelen van mannen als Michelangelo te kijken. Dan zie je hoe zij door middel van een opgetrokken wenkbrauw levendigheid brengt in haar portretten.

Sofonisba Anguissola, ‘Het schaakspel’, 1555, The Raczyński Foundation, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznan, foto: Lars Smook

Het museum doet zijn best Anguissola als individu neer te zetten, maar het is lastig deze nadruk omwille van haar vrouwelijkheid te omzeilen. Kleine inscripties in portretten van mannen benadrukken dat tijdens het schilderen van de werken altijd een chaperonne aanwezig was, zodat haar deugdzaamheid niet in twijfel kon worden getrokken. De werken van Anguissola komen in de spotlights van Rijksmuseum Twenthe goed tot leven en zijn zeker de moeite waard om van dichtbij te bekijken.

Foto: Lars Smook