In Zweden is Anders Zorn een beroemd en geliefd schilder, in de rest van Europa is hij veel minder bekend. Kunstmuseum Den Haag brengt een eerbetoon aan zijn werk, waaruit kunsthistoricus Adrienne Quarles van Ufford de vijf fraaiste schilderijen selecteert.
Toen Anders Zorn (1860-1920) geboren werd, had niemand kunnen vermoeden dat hij zou uitgroeien tot een superster. Hij was de zoon van een alleenstaande arme Zweedse seizoenarbeidster. Later werd Zorn rijk door het schilderen van portretten, al zette hij zijn talent het liefst in voor idyllische weergaven van het Zweedse platteland.
Zelfportret in rood
Zoals Anders Zorn hier losjes staat in zijn opvallende rode pak, is hij één brok zelfvertrouwen. Met zijn karakteristieke kop, onderzoekende blik en met in zijn hand een sigaretje, lijkt hij alle licht in de kamer naar zich toe te trekken. De Zweedse schilder was 55 jaar oud toen hij dit grote zelfportret in 1915 maakte, een gearriveerd kunstenaar. Zijn talent was bekend van Stockholm, Parijs en Londen, tot in de Verenigde Staten. Je kunt aan dit zelfportret meteen zien waarom. Zijn beeltenis is veel meer dan zomaar een geschilderde figuur, hij ís er echt. Je krijgt het idee dat hij je zo een glaasje aquavit zou kunnen inschenken.
Anders Zorn, ‘Zelfportret in rood’, 1915, Zornmuseet, Mora
Ons dagelijks brood In zijn jonge jaren schilderde Zorn altijd met (dekkende) waterverf. Ook ‘Ons dagelijks brood’ is een razend knap geschilderde gouache. Hij maakte hem in opdracht van het Nationalmuseum in Stockholm, dat had gevraagd om een ‘patriottisch onderwerp’. Net als in veel Europese landen was er in die tijd in Zweden de behoefte om de nationale identiteit te vatten in beelden van het ongerepte plattelandsleven.Zorn schilderde het werk in zijn geliefde geboortestreek Dalarna. Hij ensceneerde de voorstelling als een toneeldecor. Alle afgebeelde figuren waren mensen uit zijn familie- en vriendenkring, van de tobberige oude vrouw met haar kookketel op de voorgrond tot het meisje dat aan komt lopen met een schort vol aanmaakhoutjes en de boeren op de achtergrond.
Anders Zorn, ‘Ons dagelijks brood’, 1886-1909, Nationalmuseum, Stockholm
Emma Zorn in het atelier in Parijs
Dit is Emma Lamm, de vrouw van Anders Zorn. Ze kwam in zijn leven in 1881 toen hij haar neefje kwam portretteren. Ze verloofden zich stiekem, pas een paar jaar later konden ze trouwen. Ze woonden in onder meer Parijs, Londen en Zweden en reisden graag en veel. Hier staat Emma in het atelier in Parijs, bladerend in een portefeuille met tekeningen of prenten. Achter haar is de achterzijde van een enorm schildersdoek te zien. Emma fungeerde ook als Zorns manager en droeg veel bij aan zijn succes. Zorn schilderde haar met olieverf, de waterverf liet hij vanaf 1887 steeds vaker links liggen. Zij vond dat in het begin maar niks: “Ik heb liever dat hij aquarellen schildert, dan hoef ik niet die verschrikkelijke kwasten te wassen”.
Anders Zorn, ‘Emma Zorn in het atelier in Parijs’, 1894, Zornmuseet, Mora
Middernacht
Wie weleens in Scandinavië is geweest, weet misschien hoe in de zomer rond middernacht de zon onder kan gaan in een langgerekte gloed van hypnotiserende kleuren om daarna plaats te maken voor het grauwe licht van de nacht. Als geen ander wist Zorn dat fenomeen vast te leggen.Ook buiten Zweden werd de kwaliteit van dit schilderij herkend. Zorn verkocht het aan een Parijse verzamelaar, een operazanger, bij wie het thuis in gezelschap van kunstwerken van schilders als Manet, Monet en Renoir aan de muur kwam te hangen. Later zou Emma Zorn het van hem terugkopen en weer naar Zweden laten komen.
Anders Zorn, ‘Middernacht’, 1891, Zornmuseet, Mora
Dans in huis in Gopsmor
Zelden zag ik een kunstenaar die zo dynamisch kan schilderen. Alles is in beweging: stampende voeten, rondfladderende haarlinten en opzwiepende rokken. Je wordt nieuwsgierig naar de opzwepende dansmuziek die er te horen moet zijn geweest. Zorn organiseerde dit soort dansfeestjes voor de lokale bevolking bij hem thuis.
Anders Zorn, ‘Dans in huis in Gopsmor’, 1914, Zornmuseet, Mora
Bewonderde ooit in het Van Gogh Museum vele werken van 19 eeuwse Skandinavische kunstenaars. Niet te geloven dat deze hier niet of nauwelijks bekend zijn. Wat mooi dat Den Haag nu “Anders Zorn” tentoonstelt.
Ik vind het onbegrijpelijk dat deze kunstenaar zo relatief onbekend buiten Zweden is.Gelukkig dat deze tentoonstelling in Nederland hier verandering zal brengen.
Ik bewonder Anders Zorn heel erg, mede ook door de rust en eenheid welke zijn schilderijen uitstralen door zijn kleurgebruik van vaak maar vier kleuren.
Ben 2 jaar geleden naar Zweden geweest en heb daar een museum bezocht, sinds die tijd ken ik deze wel romantische schilder. Kom hem nu regelmatig in tijdschriften tegen. Teken van herinnering/herkenning.
Tijdens de vele trektochten door Skandinavie, heb ik Anders Zorn ontdekt. En meteen fan van zijn werk geworden!! Ook het Zorn Museet in Mora bezocht. Onvergetelijk 😊
anton
Wat is er nog veel moois te ontdekken….
Ellen Kop, Amsterdam
Bewonderde ooit in het Van Gogh Museum vele werken van 19 eeuwse Skandinavische kunstenaars. Niet te geloven dat deze hier niet of nauwelijks bekend zijn. Wat mooi dat Den Haag nu “Anders Zorn” tentoonstelt.
L.de Visser-Caron
Ik vind het onbegrijpelijk dat deze kunstenaar zo relatief onbekend buiten Zweden is.Gelukkig dat deze tentoonstelling in Nederland hier verandering zal brengen.
J.h. Van den broek
Blij met deze tentoon stelliing
Matteke de Vries
Ik bewonder Anders Zorn heel erg, mede ook door de rust en eenheid welke zijn schilderijen uitstralen door zijn kleurgebruik van vaak maar vier kleuren.
Katy Dirksen
Mn de afb van de vrouw die aan de roeiriemen trekt vind ik schitterend. Ik ga zeker ‘echt’ kijken..
Corry van Dongen
Ben even in mijn tas van Zweden gaan kijken en het was het Zornmuseum in Mora.
Leuk om weer in te zien!
Marianne Karremans
Zo echt Zweeds, prachtig………
Corry van Dongen
Ben 2 jaar geleden naar Zweden geweest en heb daar een museum bezocht, sinds die tijd ken ik deze wel romantische schilder. Kom hem nu regelmatig in tijdschriften tegen. Teken van herinnering/herkenning.
Veronica van der Linde
Heel mooi realistisch geschilderd en de vrolijkheid maar ook betrokkenheid bij iedereen komt hier naar voren.
Andréa
Tijdens de vele trektochten door Skandinavie, heb ik Anders Zorn ontdekt. En meteen fan van zijn werk geworden!! Ook het Zorn Museet in Mora bezocht. Onvergetelijk 😊
G.P. van Willigen
Wat een schitterende werken! Ik ken deze kunstenaar helemaal niet!
Renée
Heerlijk opgewekte, kleurige voorstellingen, o zo nodig in deze sombere coronatijd.