Op 5 december 2023 is het 10 jaar geleden dat de Zuid-Afrikaanse anti-apartheidsstrijder en politicus Nelson Mandela (1918) overleed. De expositie ‘Remembering Mandela’ gaat terug in de tijd met twee nooit eerder getoonde series van de Nederlandse documentair fotograaf Ilvy Njiokiktjien. Ze laat de impact van het verdriet en rouw zien op het moment van Mandela’s overlijden. Met de bijdrage van de Zuid-Afrikaanse fotograaf Gideon Mendel haalt het museum herinneringen op aan de man die een sleutelrol vervulde in de afschaffing van apartheid in Zuid-Afrika.

De tentoonstelling ‘Remembering Mandela’ is een herinnering aan een icoon voor vrede, verzoening en afschaffing van de apartheid. ‘Mandela is een invloedrijke man in de geschiedenis van Zuid-Afrika. Hij heeft grootste deel van zijn leven de strijd tegen apartheid en racisme gevoerd’, vertelt museumdirecteur Fleur van Muiswinkel. ‘Een belangrijke reden voor Museum Hilversum om hem 10 jaar na zijn overlijden te eren met een tentoonstelling.’

Eerste president van kleur
Mandela was sinds 1944 politiek actief en zat zevenentwintig jaar gevangen vanwege zijn rol als leider van de militaire tak van het Afrikaanse Nationale Congres (ANC), een politieke groepering die werd opgericht om de belangen van de zwarte mensen in Zuid-Afrika te behartigen. In 1990 kwam hij weer vrij en in 1993 ontving hij samen met president F.W. de Klerk de Nobelprijs voor de Vrede omdat zij er in 1991 gezamenlijk voor hadden gezorgd dat de Apartheidswetten werden afgeschaft. In 1994 werd Mandela de eerste president van kleur voor Zuid-Afrika en vocht in die rol door voor een nieuw Zuid-Afrika waarin zwarte en witte mensen in vrede samenleven.

Last Farewell
Twaalf jaar lang reisde Ilvy Njiokiktjien naar Zuid-Afrika. In de tentoonstelling worden meerdere series getoond die zij heeft gemaakt na de afschaffing van apartheid. ‘Pray for Mandela’ toont de grote variatie aan geloven in Zuid-Afrika en hoe de bevolking omging met het aanstaande overlijden van Mandela. De serie ‘Last Farewell’ laat zien dat, ondanks zijn strijd voor gelijkheid, de ongelijkheid nog duidelijk merkbaar aanwezig was in het land op het moment van zijn overlijden. In de korte documentaire ‘Born Free, Mandela’s Generation of Hope ‘(2019) interviewt Njiokiktjien enkele jongvolwassenen behorend tot de eerste generatie die geboren is na de afschaffing van apartheid.

Mandela’s Memories
Museum Hilversum toont uit Mandela’s Memories Box twaalf iconische foto’s van Nelson Mandela die tussen 1990 en 1994 zijn gemaakt door de Zuid-Afrikaanse fotograaf Gideon Mendel. Mendel is in 1959 geboren in Johannesburg. Hij studeerde psychologie en Afrikaanse geschiedenis aan de Universiteit van Kaapstad. Naast deze foto’s wordt er ook een blik geworden op waar het land nu staat dankzij de tekstuele bijdrage van Der Spiegel journalisten Bartholomäus Grill en Fritz Schaap.

Beeld: Remembering Mandela, Museum Hilversum