Recent verwierf het Rijksmuseum van Oudheden drie mooie kannen met op de hals een bebaarde en besnorde mannenkop. Het zijn ‘baardmankruiken’ die in de zestiende en zeventiende eeuw in het Duitse Rijnland werden gemaakt.

• De baardmannen zijn te zien in de aanwinsten-vitrine achter de Egyptische tempel in de Tempelzaal, onze gratis toegankelijke entreehal.

Steengoed voor bier

De baardmankruiken zijn van steengoed: heel heet gebakken aardewerk dat van zichzelf waterdicht is. Het gezicht en de andere versieringen zijn met behulp van mallen aangebracht. Deze kannen werden vooral gebruikt om bier uit te schenken en drinken.

Baardmannen

Waarom baardmannen op kruiken staan afgebeeld, is niet met zekerheid te zeggen. De gezichten zijn wel met beroemde zestiende-eeuwse baarden in verband gebracht, zoals die van de hertog van Alva en God de Vader. Het zou bedoeld kunnen zijn om de inhoud te beschermen. In ieder geval maakt het de kan tot een soort persoon, naar keus een drinkebroer of een spiegelbeeld.

Inscripties

In voorkomende inscripties spreekt de baardmankruik zelf tegen je: hij moedigt je aan het drinken te matigen. Zo staat er op een van de kruiken: DRINCK VND EST * GODES NIT VERGEST (drink en eet, maar zorg dat je God niet vergeet).

Beeld: De drie baardmankruiken die in de mini-expositie te zien zijn. De middelste kruik is aangekocht van Cees van der Esch in 2004. De andere twee zijn geschonken door Kees en Anneke van der Pols in 2023.