2 juni 2025

Het Van Gogh Museum heeft voor het eerst een werk van Henri Matisse verworven: Olijfgaard in Collioure (1905). Hiermee wordt een langgekoesterde wens vervuld om de collectie navolgers van Van Gogh uit te breiden. Het schilderij wordt getoond naast een rietpentekening van Van Gogh, wiens dynamische stijl Matisse sterk beïnvloedde.

Henri Matisse, ‘Olijfgaard in Collioure’, 1905

Lijnenspel en kleurenpracht
Matisse maakte Olijfgaard in Collioure in 1905 tijdens zijn eerste zomer in het Zuid-Franse Collioure, waar hij veel belangrijke schilderijen vervaardigde. Net als Van Gogh raakte Matisse gefascineerd door het zonovergoten mediterrane landschap; hij gebruikte felle en ongemengde kleuren om het zinderende zomerlicht uit te drukken. In Olijfgaard in Collioure is een groot deel van het doek onbeschilderd gebleven en Matisse liet getekende lijnen bewust zichtbaar. Dit lijnenspel voert de blik naar het figuurtje in het midden: de echtgenote van Matisse die met haar knalrode parasol de schilder tegemoet loopt.

Aan de getekende lijnen voegde Matisse een wirwar van bontgekleurde losstaande toetsen toe. Zo creëerde hij een dynamisch tafereel dat een gevoel van directheid geeft. Zijn werkwijze doet denken aan hoe Van Gogh zijn rietpentekeningen opbouwde op papier: met korte streken in verschillende richtingen. Matisse had zelf drie rietpentekeningen van Van Gogh in zijn bezit, wat zijn grote waardering voor het werk van de kunstenaar onderstreept. Olijfgaard in Collioure is een vroeg voorbeeld van Matisse’ expressieve gebruik van kleur en zijn nieuwe manier van schilderen die later bekend werd als het fauvisme.

Van Gogh als inspiratiebron
Het Van Gogh Museum toont Van Goghs meesterwerken samen met kunst uit zijn tijd. Zijn werk wordt niet alleen omringd door belangrijke werken van zijn inspiratiebronnen en tijdgenoten, maar ook zijn invloed op de eerste generaties na hem wordt getoond. Van Gogh was een grote inspiratie voor de fauvisten, die vanaf 1905 de emotionele kracht van kleur benadrukten met heldere, krachtige kleuren en expressieve penseelstreken. Matisse was een belangrijke voortrekker van deze stroming. Zijn Olijfgaard in Collioure is permanent te zien op de derde etage van de vaste collectie, in de zaal met navolgers, kunstenaars uit het begin van de twintigste eeuw die door Van Gogh geïnspireerd waren.

Bron: persbericht Van Gogh Museum

De nieuwe aankoop naast Vincent van Gogh, ‘Bomen in de tuin van de inrichting’, 1889, foto: Luuk Kramer