In 2025 is het vijftig jaar geleden dat Josephine Baker overleed; één van de beroemdste artiesten van de twintigste eeuw. Ze ontvluchtte de racistische Verenigde Staten om in Parijs te gaan wonen. Baker was haar tijd vooruit als activiste voor gelijke rechten op vele vlakken. Ook was ze actief in het verzet tegen nazi-Duitsland, en had een band met Amsterdam. Vanaf 18 april 2025 toont Verzetsmuseum Amsterdam een tentoonstelling over Josephine Baker: een leven vol verzet.

In 1928 komt Josephine Baker voor het eerst naar Amsterdam. Duizenden uitzinnige fans verwelkomen haar op het station. Zij “drongen naar voren (…), ze zetten het tramverkeer stop, drongen de politie opzij om toch maar een glimpje (…) waar te nemen.” Journalisten noemen de ontvangst ‘on-Nederlands’. Baker geeft een serie dansvoorstellingen in het Concertgebouw. Over haar voorstelling schrijft een krant: “Een charleston, zoals men nimmer zag! Karakter, tempo, rythme, techniek, uitbundigheid, leven, – en bovenal charme!”

Wereldberoemd

Josephine Baker is op dat moment een absolute wereldster: ze is danseres, zangeres, comédienne en één van de eerste zwarte filmsterren. In 1925 doet ze voor het eerst haar Danse Sauvage, wildendans, in Parijs bij La Revue Negre. Een jaar later draagt ze daarbij haar iconische ‘bananenrokje’. Het optreden, in het decor van een jungle, is energiek en uitzinnig. De schaars geklede Josephine combineert de charleston met wilde, sensuele én clowneske bewegingen. Ze speelt hierbij met stereotypen en vooroordelen. Het maakt haar wereldberoemd. Duizenden poppen met banenrokjes worden verkocht en er komen producten op de markt om haar make-up en haarstijl te imiteren.

Beeld: Verzetsmuseum Amsterdam