De abstracte landschappen van Cristina Lucas in Museum Kranenburgh heffen de scheiding op tussen mens en omgeving. Chemische elementen als calcium en ijzer komen tot leven in een samenval van kleur, verf en beweging. 

Met de schilderijen van Cristina Lucas (Spanje, 1973) is iets bijzonders aan de hand. Op het eerste oog lijken het mooi geschilderde abstracte werken die nog het meest aan landschappen doen denken. Onschuldig dus. Tot je de zaaltekst leest.
Wat blijkt? De schilderijen in de eerste zaal van de tentoonstelling ‘Environment Is Us’ zijn gerealiseerd met verf waarin elementen zijn verwerkt die ook in ons menselijk lichaam werkzaam zijn. Jodium, calcium, ijzer, het zijn essentiële elementen die de processen in ons lichaam sturen en ons daarmee onophoudelijk veranderen. Net zo goed als dat wij steeds meer, en met almaar grotere consequenties, onze leefomgeving veranderen. Alsof het onze tijd wel zal duren. Maar het milieu is niet iets buiten ons. We zijn het zelf, we maken er onverbrekelijk deel van uit. Daar is geen ontkomen aan.

Vurig en ongrijpbaar
Tot zover de feiten die van het werk een ecologisch-politiek statement maken. De volkomen abstracte werken zijn ook nog eens betoverend. Het is pure schilderkunst, een samenval van kleur, verf en beweging. De schilderijen noemt Lucas composities en dat klinkt altijd wat cerebraal. Maar welbeschouwd onttrekt het schilderkunstige beeld zich aan elke rationele organisatie. Het beeld zoekt zijn eigen orde, is ongrijpbaar, dynamisch, vurig en vooral heel tactiel. Je wilt de werken voelen, ruiken en zien veranderen.
In de tweede zaal zet Cristina Lucas de fossiele brandstoffen in, zoals steenkool en kerosine. Ze verbinden ons met een ‘diepe’ geologische tijd. De kunstenaar beschouwt ze als onze verre voorouders die wij nu voor eigen economisch gewin en comfort uitputten. Met gebruik van het element koolstof maakt zij er prachtige schilderijen van, getiteld Ancestors, in fascinerende variaties van zwart. Of ze bouwt een sculptuur met zwartgeblakerde platen die samen een kaartenhuis vormen. En in de derde zaal is kobalt aan de beurt met een video waarin Lucas de relatie tussen kobalt in de kunst, het lichaam en de energietransitie aan de orde brengt. In het lichaam speelt het een rol bij de aanmaak van vitamine B12, als pigment is het verwerkt in het blauw op haar schilderijen, én het is een essentiële grondstof voor de batterijen die onze afhankelijkheid van fossiele grondstoffen kleiner moeten maken.

Walvissen in nood
De video The People That Is Missing is het meest indrukwekkende brandpunt van de tentoonstelling. De beelden zijn gemaakt op Spitsbergen, dat indrukwekkende arctische landschap, en o zo kwetsbaar. We zien een reusachtige boor die zich een gang graaft in de bevroren grond, op jacht naar nog meer grondstoffen. Een reusachtig containerschip dat namens de wereldeconomie die zuivere poolwereld infiltreert, of een luxueus cruiseschip dat daar eigenlijk niks te zoeken heeft. En voor onze ogen zien we het gebeuren: het smelten van de ijskap, walvissen in nood, vervuiling.
Het verhaal van onze verhouding tot het milieu wordt in zulke fascinerende beelden verteld dat je er als kijker vanzelf deel van wordt. En voor het geval we die boodschap nog niet door hadden: de beelden zijn gelardeerd met waarschuwende teksten als economy, ecotoxic, ecocide, in the jungle of the growth. Ze staan geschreven in de sneeuw, op een bergwand of op de buik van een walvis. Gefotoshopt natuurlijk, maar het apocalyptische beeld is er niet minder om. Dit is kunst met een urgentie.

In Museum Arnhem is t/m 25 juni de installatie Unending Lightning (2015-22) van Christina Lucas te zien.