8 augustus 2023

Na jaren van gesteggel heeft de gemeente Arnhem besloten om de Blauwe Golven van Peter Struycken in ere te herstellen. Dit vier voetbalvelden grote, sensationele kunstwerk annex parkeerveld van blauwe en witte klinkers werd jarenlang verwaarloosd. Nu liggen de gloednieuwe, kleurige klinkers grotendeels op hun plek. Medio 2024 kan er weer op het kunstwerk worden geparkeerd.

Foto: Frank de Jong

Wie de Blauwe Golven van een van ’s lands belangrijkste kunstenaars Peter Struycken (1939) nog nooit in het echt heeft gezien, weet niet wat hem overkomt. Honderden meters lang en breed waaiert het klinkertapijt uit onder een stelsel van betonnen viaducten, waarmee het autoverkeer het centrum van Arnhem binnenrijdt. Euforisch was men bij de oplevering in 1977, het is en was het grootste kunstwerk in de openbare ruimte in Nederland. Het omgevingskunstwerk was bedoeld als poëtische tegenhanger van de gelijk opgeleverde snelweg met zijn op- en afritten en herinnerde met zijn blauwe golven aan de Oude Haven die hier de stad met de Rijn verbond. Op het klinkertapijt mocht vrij worden geparkeerd.

Geparkeerde auto's onder de Rijnbrug, 12 januari 1978 (foto: Gerth van Roden/Gelders Archief)

Postzegel
Dat de opdracht destijds naar Struycken ging, was niet gek. Hij was mede-oprichter van de afdeling Monumentaal, later Architectonische Vormgeving van de naburige, Arnhemse Academie voor Beeldende Kunsten. In 1981 kreeg Struycken grote bekendheid met een serie postzegels van toenmalig koningin Beatrix, waarbij haar portret uit puntjes is opgebouwd. Hij is een van de eerste Nederlandse kunstenaars die de computer een belangrijke rol liet spelen in zijn scheppingsproces. Voor de onderdoorgang van het Nieuwe Instituut in Rotterdam maakte hij een ‘lichtsculptuur’, waarbij een computerprogramma ervoor zorgt dat de rode, groene en blauwe lampen steeds een andere kleurencombinatie laten zien. Inmiddels is een aantal van zijn werken verdwenen, onder veel meer zijn kleurenmozaïek voor het gesloopte Stationspostgebouw in Amsterdam. Ook het voortbestaan van de Blauwe Golven was lang onzeker.

'Blauwe Golven' met fontein, juni 1979, Gelders Archief

Struinen, fietsen, skaten
Al een jaar na oplevering mocht er ‘vanwege veiligheidsredenen’ niet meer op het kunstwerk worden geparkeerd. Toen in 2010 de parkeernood te groot was, werd het veld voor een deel weer opengesteld en grofweg voorzien van oranje lijnen om het parkeren in goede banen te leiden. Intussen waren de blauw-witte klinkers grijs geworden, was het terrein verrommeld en vervuild vanwege gebrek aan onderhoud en beheer. Een tijdje waren er plannen om de golven te veranderen in een groen tapijt, een park. Struycken verzette zich tegen deze aantasting: liever wilde hij zijn werk laten verwijderen dan het op deze manier aan te passen.
Inmiddels heeft de gemeente Arnhem besloten het werk voor ruim twaalf miljoen euro te restaureren. Sinds maart 2023 wordt er hard gewerkt aan het bestraten van de golven, het blauw-wit schittert je tegemoet. Struycken zelf begeleidt de renovatie. Als het klaar is, medio 2024, is ook de fontein in het midden weer hersteld en is het de bedoeling dat je op de Blauwe Golven, aldus de gemeente, kunt struinen, fietsen, skaten en parkeren.

Bron: artikel NRC ‘Arnhem herstelt de ‘Blauwe Golven’, en diverse andere bronnen