Losse toets op klein formaat
‘Last chance!’ waarschuwt de veilingmeester van Sotheby’s. De paar seconden dat zijn hamer nog zweeft lijken eeuwig te duren, maar dan is het gebeurd: de twee topwerken van Frans Hals komen voorgoed naar Nederland. De schilderijen maakten tot voor kort deel uit van de beroemde privécollectie van het Amerikaanse filantropen-echtpaar Saunders. Vorig jaar logeerden Zingend meisje en Vioolspelende jongen even in Amsterdam: ze waren toen te zien in de grote Frans Hals-tentoonstelling in het Rijksmuseum. Daar vielen ze op: vanwege de befaamde losse toets die Hals ook in deze relatief kleine schilderijen op meesterlijke wijze wist te hanteren. Kijk maar naar de bontmuts van de jongen en naar het haar van het meisje. Een ander facet dat de schilderijen uitzonderlijk maakt is het type voorstelling. Hals is vooral bekend als portrettist, maar Zingend meisje en Vioolspelende jongen behoren tot een andere, kleinere en zeldzamere categorie in zijn oeuvre, waarbij de identiteit van de afgebeelde figuren niet zo van belang is. Het gaat om zogeheten ‘genrestukken’, scènes met ‘gewone’ mensen die bezig zijn met een alledaagse handeling, in dit geval musiceren.

Een vak apart
Naast meesterschilder was Hals een bijzonder scherp observator. We kunnen de mensen op zijn schilderijen weliswaar nooit meer in het echt ontmoeten, maar zijn schilderijen geven ons het gevoel dat we ze toch kennen. Hals lijkt ons iets van hun karakter en hun innerlijk leven te tonen. Dat geldt voor zijn portretten, maar ook voor deze twee musicerende kinderen. En dat is extra knap, want kinderen schilderen is een vak apart. Kinderen zijn geen verkleinde volwassenen. Ze bewegen anders, ze kijken anders. Hals heeft dat heel mooi getroffen: hoe de jongen omhoogkijkt terwijl hij viool speelt, hoe het meisje opgaat in het zingen; vol overgave, op een vanzelfsprekende manier, zoals kinderen dat kunnen doen. Het is goed denkbaar dat Hals zich voor deze levensechte figuren baseerde op het uiterlijk van twee van zijn eigen kinderen.

Samen aangekocht
De aankoop is een prachtig voorbeeld van wat er mogelijk blijkt als musea hun krachten bundelen en steun krijgen van zowel de overheid als private schenkers. De aanwinsten zijn vanaf medio juli te zien in het Frans Hals Museum. Daarna zullen ze afwisselend, maar altijd samen, worden getoond in Den Haag en Haarlem. Voor beide musea is de aanwinst van grote toegevoegde waarde. Het Frans Hals Museum beschikte al over portretten van Frans Hals, waaronder de beeldbepalende schutterstukken. Zingend meisje en Vioolspelende jongen vormen een fantastische aanvulling op dat ensemble. Ook het Mauritshuis bezat van Hals al portretten, en de Lachende jongen (een zogeheten ‘tronie’) maar nog geen ‘genrestuk’.

Bron: persbericht Vereniging Rembrandt