18 januari 2023

Door digitalisering, grensoverschrijdend gedrag en niet te vergeten corona zijn we vergeten hoe we elkaar het beste kunnen aanraken. Een totaalinstallatie in Showroom Mama zuigt ons terug de baarmoeder in voor een reset van de zintuigen.

Het had weinig gescheeld of ‘huidhonger’ was het woord van het jaar 2020 geweest. Dat was tijdens de beginperiode van de coronapandemie, toen we allemaal leefden als kluizenaars en elkaar geen hand meer gaven, laat staan zoenen. Maar drie jaar later lijkt de herinnering aan het virus een boze droom en heeft niemand het meer over huidhonger.
Behalve dan de generatie van Giovanni Maisto Ferreira. Die twintigers rondden hun studie af en zetten hun eerste stappen richting het volwassen, werkzame leven in een wereld vol restricties. Maar toen alle beperkingen eindelijk werden opgeheven, was een ongeremd inhalen van de schade er niet bij. De stortvloed aan MeToo-affaires had intimiteit problematisch gemaakt. En ze hadden zo’n groot deel van hun nog korte leven achter het beeldscherm gezeten, dat ze amper wisten hoe lichamelijk contact überhaupt voelt. Met zijn allesomvattende installatie Raak mij aan, om ons te zien wil Ferreira tegenwicht bieden door de zintuigen te herijken en ruimte te maken voor liefdevolle, niet-seksuele aanraking.

Droogkap met parfum
Dat klinkt therapeutisch en misschien zelfs soft en wee, maar Ferreira’s tentoonstelling is perfect uitgevoerd waardoor je eventuele bedenkingen laat varen. De relatief kleine ruimte van de Rotterdamse kunstruimte Showroom Mama is op ingenieuze wijze omgevormd tot reusachtige baarmoeder. Je stapt naar binnen door een zachtroze gang met gegolfde flappen en beleeft een soort omgekeerde geboorte. Het rumoer van Rotterdams drukste uitgaansstraat laat je achter je.
Binnen klinkt gedempt gezang met af en toe een zoem en zacht gedruppel. Steek je hoofd onder een soort droogkap en je ruikt de parfums van Spyros Drosopoulos: eucalyptus die doet denken aan een sauna, maar ook een bloementuin gemengd met een hint van suikerspin. Iets verderop kun je een koptelefoon opdoen terwijl je op een schommel in een rotstuintje met felblauw vijvertje zit. Spoken word-kunstenaar Otion neemt je vloeiend ritmisch mee terug naar de tijd “toen er nog geen zwaartekracht bestond, voordat je hebt geleerd wat scheiding is”. De totaalinstallatie wordt afgerond met de film Touch’M van Ferreira zelf. Hierin dansen mannen en jongens van verschillende leeftijden en raken ze elkaar aan op een manier die volledig is ontdaan van seksuele of agressieve ondertonen. Hier wordt zuiver menselijk contact gevierd, huid op huid.

Bron van levenskracht
Raak mij aan, om ons te zien is niet enig in zijn soort en is zelfs onderdeel van een trend die al een paar jaar gaande is. Zo onderscheidt Marres in Maastricht zich al bijna een decennium met een programma dat volledig gericht is op het aanscherpen van de zintuigen. De manifestatie Come Alive die vorig jaar zomer in de Utrechts Nieuwe Muntgebouw plaatsvond, wilde mensen aanmoedigen om hun seksualiteit te omarmen als bron van levenskracht. En de aankomende presentatie van het Rotterdamse Brutus, Through Bone and Marrow, is gericht op het openen van oren, ogen en neuzen om ons bewuster te maken van de natuurlijk omgeving.
Het grote verschil met de expositie in Showroom Mama is dat het hier geen groepstentoonstelling van een curator betreft. Dit is de ongefilterde uiting van een gezelschap Generation Z-kunstenaars. Het veelvuldig gebruik van een term als ‘safe space’ zal de meeste bezoekers boven de veertig een beetje overdreven overkomen, maar de manier waarop het jongste talent probeert de eigen lichamelijkheid te herdefiniëren is oprecht en vrij van ironie. De kwaliteit van het werk is bovendien zodanig dat de tentoonstelling je echt even losweekt uit de alledaagse beslommeringen. Je stapt weer naar buiten met een ander gemoed.

Zaaloverzicht ‘Raak mij aan, om ons te zien’, alle foto’s: Tomas Mutsaers