2 augustus 2023
Barbara Broekman is de grande dame van de moderne Nederlandse textielkunst. In het Museum of Young Art in Oosterhout wervelen kleur en vorm door de karakteristieke loodsen.

Het prettig tegendraadse Museum Of Young Art, gevestigd in de oude fabriekshallen van de firma Galvanitas in Oosterhout, toont een interessant overzicht van het werk van Barbara Broekman (1955). Zij is het ‘boegbeeld’ van de moderne Nederlandse textielkunst, vooral bekend door de grote schaal van haar werk waarin ze niet zelden maatschappelijke thema’s aanroert. Haar eerste textielproject 180 dagen borduren, te zien op de tentoonstelling, maakt ze in Berkeley, de stad waar ze een prestigieuze textielopleiding volgde. Daarna besluit ze om het tijdrovende handwerk voortaan uit te besteden, vooral omdat ze zoveel ideeën en plannen heeft. Inmiddels werkt ze samen met ambachtslieden van over de hele wereld: tapijttufters uit Spanje, gobelinwevers uit Polen en professionele borduurders uit India die haar ontwerpgouaches minutieus ‘vertalen’ met behulp van ragfijne kettingsteekjes.

Lappendeken
Als bezoeker word je de tentoonstelling ingezogen door een lange loper die bestaat uit talloze kleurige blokken, afkomstig uit de collectie van het Amsterdam Museum. Geïnspireerd door het feit dat de hoofdstad in 2015 maar liefst 179 verschillende nationaliteiten herbergde, ontwierp Broekman deze ‘lappendeken’ aan de hand van kenmerkende textielpatronen uit al die landen. Dit tapijt leidt naar haar meest recente werk The Golden Thread, een muur van met textiel beklede kubussen, waarvoor ze Henriëtte Beukers’ toonaangevende verzameling textiel van over de hele wereld heeft mogen gebruiken (en verknippen!). Beukers geldt als de Nederlandse expert op het gebied van textiele werkvormen.
Langs de wanden en in nissen hangen de werken min of meer thematisch gerangschikt: de bijna kitscherige, sensuele serie On Oriental and Victorian Women (bedrukt en beschilderd denim met uitgeknipte borduursels) uit 2008, overweldigende jacquard geweven collages (2012) geïnspireerd op barokschilders als Rubens en Tiepolo en de indrukwekkende reeks Faith (2014), in dezelfde techniek, maar gebaseerd op krantenfoto’s van tragische gebeurtenissen. Over deze beelden zegt Broekman: “Om de vaak harde beelden draaglijk te maken, bewerk ik ze. Dat zit in het detail dat ik kies, maar ook in de verschillende weeftechnieken die het beeld verzachten of aanvullen.” Een voorbeeld hiervan is Faith – Irak, een compositie op basis van een door oorlogsgeweld versplinterd terras, waarvan desalniettemin een esthetische, troostende werking uitgaat.

Stereotypisch
Een bijzondere vermelding verdient de kubus die is opgebouwd uit haar oorspronkelijk wandvullende werk Open monden (2011). Het vierkante bouwsel is bekleed met geweven portretten van vrijwel identieke jonge vrouwen met een licht geopende mond, zoals die overal in de publieke ruimte gebruikt worden om koopwaar aan de man te brengen. Broekman stoort zich aan deze vorm van misbruik van meisjes, die in haar woorden niets anders dan “Ik ben klaar om je te pijpen” mogen uitdrukken. Ze beschouwt dit stereotype beeld als een aanslag op de ontluikende seksualiteit van vrouwen. Binnen in deze kubus wordt een korte film vertoond waarin Broekman over dit thema in gesprek gaat met haar dochter, de filmmaker Laura Hermanides.
De solo van Barbara Broekman wordt in hal twee aangevuld met de deelexpositie Proud to be Soft, waarin werk van Preta Wolzak en Pieter W. Postma te zien is. Wolzak ‘schildert’ portretten en landschappen met behulp van textiel, terwijl dit medium voor Postma slechts één van de materialen is waarin hij zich uitdrukt.
Het lijkt soms alsof de huidige belangstelling voor textiel in de beeldende kunst uit de lucht is komen vallen, maar die opleving is vooral te danken aan kunstenaars als Broekman. In een tijd waarin alle aandacht uitging naar het modernisme bleef zij stug doorwerken in een discipline die maar al te vaak als ‘tuttig’ of ‘typisch vrouwelijk’ werd afgedaan. De huidige generatie textielkunstenaars staat, mede dankzij haar, in een traditie en is ‘proud to be soft’.

Inderdaad overweldigend, deze expo van het werk van Barbara Broekman. Ook het Moya in de oude Galvanitas- fabriek verdient dubbel en dwars support. Ik hoop er in de toekomst meer mooie dingen te zien!
Wij hebben deze tentoonstelling gezien. Een echte aanrader, ongelofelijk mooi werk en zeer de moeite waard!
Mary en Geert Ritsema, Schipborg