8 mei 2024

Raketten, paddenstoelen, en zelfs voertuigen: objecten die je niet verwacht in de Kunsthal. Met haar speelse, kritische sculpturen en installaties neemt Sylvie Fleury grote onderwerpen als consumentisme en schoonheidsidealen op de hak.

Zaaloverzicht, foto: Marco De Swart

Al vanaf het begin is Yes to All een speciale belevenis, die haast aanvoelt als een bezoekje aan een pretpark. Door een donkere grot versierd met opgeblazen, lichtgevende kristallen loop je een grote open zaal binnen, waar je wordt overweldigd door een hoeveelheid aan objecten, zoals glimmende raketten en harige sculpturen. Het zijn de speelse kunstwerken van Sylvie Fleury (Génève, 1961), die sinds de jaren negentig met haar installaties, sculpturen en video’s grote onderwerpen als consumentisme, genderclichés, schoonheidsidealen en kunstgeschiedenis op de hak neemt. Dit doet ze door autowrakken met nagellak te beschilderen, levensgrote oogschaduwpaletten te maken en sculpturen met imitatiebont te bekleden.
Niet alleen in haar kunstwerken drijft Fleury de spot met stereotypes en koopgedrag, ook in de opzet van haar overzichtstentoonstelling is dit vertaald. Alle werken liggen verspreid en uitgestald door de ruimte, een opstelling die doet denken aan een markt of winkel. Elk kunstwerk is genummerd, maar van een logische volgorde is geen sprake: de nummering loopt kriskras door elkaar. Een onconventionele tentoonstellingsvorm die van hot naar her springt, maar past bij de absurditeit en tegenstellingen van Fleury’s oeuvre.

Zaaloverzicht, foto: Amber van As

Sacraal
Dat Fleury graag speelt met mannelijke en vrouwelijke clichés is goed te zien aan de diverse raketten in opvallende kleuren als rood, wit en paars metallic. De ruimteschepen zijn onderdeel van de serie First Spaceship on Venus, een kritische twist op de uitspraak ‘mannen komen van Mars en vrouwen van Venus’. Deze stereotypering gooit Fleury omver door haar raketten een vrouwelijk karakter te geven, met zachte materialen of zoete kleuren. Want ruimtevaart is niet alleen voor mannen. Echter bestrijdt ze clichés met clichés, door voor de hand liggende elementen te gebruiken die mannelijkheid en vrouwelijkheid symboliseren.
Maar het contrast tussen de fallische vorm en feminiene versiering werkt, en de puntige raketten steken goed af tegen de horizontale ruimte. Tegenover deze gekke objecten als raketten, paddenstoelen en pluizige animatiepoppen zijn ook meer alledaagse voorwerpen geplaatst, zoals yogamatten, tijdschriften of schoenen. De vraag is echter hoe alledaags deze objecten zijn, aangezien het vooral om designerartikelen gaat, zoals Gucci-tassen of Balenciaga-laarzen. Bovendien krijgen de gebruiksvoorwerpen in het speelparadijs van Fleury een museaal, bijna sacraal, karakter. Waar sommige objecten levenloos en onbruikbaar zijn geworden, zoals in brons gegoten automotoren en yogamatten die je niet kunt betreden, komen andere voorwerpen tot leven. Een autoband dient als fontein, uit een paar laarzen komt rook en een gouden winkelwagentje draait rond. Grappig op het eerste gezicht, prikkelend bij een tweede blik.

Zaaloverzicht, foto: Marco De Swart

Doucheschuim
Naast de kritiek op de consumptiecultuur en genderstereotypes zit het werk van Fleury vol met referenties naar de kunstgeschiedenis, en dat is vooral waar haar werk interessant wordt. Zo zijn neonkleurige Balenciaga-laarzen verheven tot readymades en verwijzen de kolommen met imitatiebond naar het minimalisme. Kunststromingen die door mannen werden gedomineerd, maar waar Fleury een vrouwelijke toevoeging aan geeft. Dit is nog duidelijker in Modern Living (2023), een serie waarin ze de open kubusstructuren van Sol LeWitt transformeert tot standaard voor objecten als doucheschuim, nagellak, tijdschriften en boeken. En voor het ludieke werk Walking on Carl Andre (1997) liepen Fleury en andere vrouwen in naaldhakken over de vloerwerken van Carl Andre.
Helaas schiet de presentatie van dit werk net te kort. Video’s van deze catwalkshow ontbreken, alleen een ronde vloer blijft over, om naar te kijken en niet te betreden. Een herinnering dat het om kunst gaat, wat je regelmatig vergeet bij de eigenzinnige objecten van Fleury en de setting in de Kunsthal. De slogan ‘kijken, kijken niet kopen’ gaat voor de tentoonstelling zeker op. Want de speelse en kleurrijke kunstwerken van Sylvie Fleury zijn juist kritisch op ons koopgedrag; niet meer Yes to All als het aankomt op ons winkelwagentje.

Zaaloverzicht, foto: Amber van As