Een speelgoedkeukentje uit een poppenhuis, maar dan op ware grootte. Het eerste kunstwerk op de tentoonstelling I hit you with a flower is even speels als provocerend. Lily van der Stokker trakteert de toeschouwer op een keukenblok, compleet met wasmachine, oven en vaatwasser. Het geheel is beschilderd met bloemen in vrolijke babykamerkleuren. De overdreven grote pannen op het vuur verraden het poppenhuisperspectief, een subtiel geplaatste vuilniszak naast het keukentje maakt het alledaags.

Hartjes
Een speelgoedkeuken met bloemetjes in een museum lijkt misschien een grap. Ook tekeningen van Van der Stokker grossieren schijnbaar in lolligheid. “Het is nu 8.15 u en het is dinsdag,” staat bij een tekening in suikerzoete pasteltinten en fluorescerende bloemetjes. Of, in een blauw wolkje: “Het doet me wel wat dat ik je pijn heb gedaan. Ik wil het weer goed maken,” omgeven door hartjes. Van der Stokkers beeldtaal, vol bloemen, strikjes en droedels lijken afkomstig uit een een dagboek of agenda van een middelbareschoolmeisje.

Geuzennaam
Maar haar werk wordt vooral ook gezien als een frisse feministische provocatie om met typisch vrouwelijke clichés de gevestigde – lees: mannelijke – orde te provoceren. ‘Meisjeskunst’ wordt dat in Schiedam genoemd, een term die vaak denigrerend bedoeld is, maar die hier als geuzennaam wordt gebruikt. De ruim twintig kunstenaars gebruiken roze, pastelkleuren, goud, glitter, bloemen en andere ‘typisch vrouwelijke’ motieven voor kunstwerken die frivool ogen, maar ook activistisch van aard zijn.

Ontbrekend werk
Van der Stokker en Kinke Kooi worden als pioniers van de beweging gepresenteerd, maar kunstenaars die al veel eerder vergelijkbaar werk maakten ontbreken. Ferdi bijvoorbeeld, die al in de jaren zestig felgekleurde pluche sculpturen maakte die als typisch meisjeskunst zouden kunnen worden opgevat. Haar legendarische serie Hortisculpturen bestaat uit werken die doen denken aan geslachtsdelen, met titels als Penis Vulgaris of Vulva Pseudodomestica. Daarnaast verwijzen ze naar exotische bloemen of insecten en zijn ze buitengewoon aaibaar, al is dat in musea niet meer toegestaan.

Vulva’s
Terug naar de kunstenaars die in deze tentoonstelling te zien zijn. Béatrice Lussol aquarelleert al bijna tien jaar uitsluitend vulva’s, waarbij de zachte vormen van de waterverf vochtige organen suggereren. Ze verschijnen in allerlei vormen. Vier operazangeressen met weelderige kapsels en roze rococojurken staan luidkeels te zingen, waarbij de vorm van de mondjes verdacht veel lijkt op een ander lichaamsdeel.

Verleiding en gevaar
Frances Goodman maakte een serie foto’s waarin de venusheuvels van vrouwen zijn versierd met diamantjes en andere glitterdingetjes. Volgens de toelichting ervoeren de modellen dit als bevrijdend, maar dat komt niet over op de foto’s. Geslaagder zijn Goodmans sculpturen van slangen en bloemen, gemaakt van kleurige acrylnagels. Verleiding en gevaar liggen dicht bij elkaar bij deze femme fatale-beelden.

Identiteit aanmeten
Jakob Lena Knebl maakte een serie sculpturen geïnspireerd op Barbapapa’s, de kleurige cartoonfiguren uit de jaren zeventig. Barbapapa’s – barbe à papa is Frans voor suikerspin – kunnen hun lichaamsvorm veranderen in wat ze maar willen en daarmee zijn ze volgens Knebl een passende metafoor voor de hedendaagse mens die zich een ander identiteit wil aanmeten. Tegelijk verraadt de titel Arpapapa dat de beelden geïnspireerd zijn op de organische figuren van kunstenaar Hans Arp.

Boudoir
De voormalige Regentenkamer van het Sint Jacobs Gasthuis, waar het Stedelijk Museum Schiedam in gevestigd is, is voor de gelegenheid ingericht als een boudoir, een ruimte die vroeger door vrouwen gebruikt werd voor ontspanning en sociale contacten. Hier wordt ook duidelijk dat de aandacht voor meisjeskunst hand in hand gaat met de herwaardering voor technieken die vroeger als vrouwelijk bestempeld werden, zoals textiele werkvormen en keramiek. Klein en vlijtig handwerk wint het hier van het grote gebaar.

Roze
Het feministische perspectief verschuift vervolgens naar de wereld van de dragqueens. Alex Naber & ChelseaBoy doffen zich op in roze creaties als vorm van empowerment. Bijna alles in hun creaties is roze, de kleur die tegenwoordig vooral met meisjes wordt geassocieerd. Roze beleefde een enorme populariteit tijdens de wereldwijde hype rond Barbie (2023). De film van Greta Gerwig heeft dezelfde insteek als de meisjeskunst in Schiedam: het is suikerzoete kitsch, maar tegelijk een krachtig feministisch statement, overgoten met een laagje zelfspot. Er schijnt zoveel roze in de filmset te zijn gebruikt dat er internationaal tijdelijk een tekort aan roze verf ontstond.
De roze wolk staat in schril contrast met de reputatie van de kleur roze in de kunstwereld. Een mannelijke docent van Vera Gulikers, wiens werk ook te zien is in de tentoonstelling, vroeg een paar jaar geleden nog of ze niet op kon houden met haar kleurgebruik omdat hij er onpasselijk van werd en er een vieze smaak van in de mond kreeg.

Persoonlijke verhalen
Met het werk van Araks Sahakyan verschuift de blik nog wat verder, naar migratie en het leven van een jonge vrouw in een vreemd land. Sahakyan tekent met viltstift persoonlijke verhalen over de vluchtelingencrisis. In een kleurig idioom inderdaad, maar wat dit met meisjeskunst te maken heeft blijft vaag. Ook de bijdrage van Sara Tritz is wat ongelukkig. Tritz maakt werk dat geïnspireerd is op kinderspeelgoed. In een toelichting wordt benadrukt dat achter ieder object een wereld schuilgaat van cultuurhistorische verwijzingen of politieke opvattingen. Zo zou een marionet de Franse schrijfster Violette Leduc voorstellen, maar het blijft duister hoe dat precies in elkaar steekt.

Titel van de tentoonstelling

De tentoonstelling eindigt wel weer sterk, met een klassieker in het genre. Ever is over all heet de video die Pipilotti Rist maakte voor de Biënnale van Venetië van 1997. In de video confronteert ze twee beelden in één projectie. Rechts verschijnt een bloemenweelde, links huppelt een jonge vrouw in een turkooizen zomerjurk en rode pumps vrolijk door een straat. Ze heeft een bloem met een lange steel in in haar hand. Plotseling slaat ze vrolijk een ruit van een geparkeerde auto’s kapot met de bloem. Meer ruiten volgen, net als een politieagente, die haar inhaalt en lachend toeknikt. Helemaal aan het eind weten we dus waar de titel van de tentoonstelling vandaan komt.