Vechten tegen meteorieten en kometen, uitvinden hoe de Erasmusbrug in evenwicht blijft of in een lift stappen die beweegt op eigen spierkracht. Wetenschapsmuseum Nemo serveert kennis op een speelse manier en bestaat nu honderd jaar.

In honderd jaar tijd is het Amsterdamse Nemo getransformeerd van volgepakte rommelzolder met technologische snufjes van oprichter Herman Heijenbrock tot een interactief museum met ruim zevenhonderdduizend bezoekers per jaar. Dit jubileum wordt dan ook uitgebreid gevierd op acht december, de dag dat Nemo zijn honderdste verjaardag viert. Nemo is een educatief museum met de missie om wetenschap en technologie dichter bij het publiek te brengen. Dit is dan ook terug te zien in de opzet van het museum, dat vijf verdiepingen telt met elk een eigen thema zoals techniek, energie, wetenschappelijke fenomenen en de mens. Er zijn allerlei interactieve experimenten: zo kun je in een zeepbel staan door een ring met zeepsop om je heen omhoog te trekken, een echte klassieker. Of je kunt je schaduw achterlaten op een speciale muur met fosforescerend materiaal. Hoewel het museum de bezoekers vooral leert over wetenschap en technologie, is er verrassend genoeg ook kunst en erfgoed in het museum te vinden.

Geloof in vooruitgang
Het samengaan van kunst en technologie komt al terug in het werk van Heijenbrock (1871), een industrieschilder die zijn interesse voor kunst en wetenschap combineerde in schilderijen over techniek en arbeid. Zijn persoonlijke verzameling van technologische objecten was op acht december 1923 het begin van Het Museum van den Arbeid, de voorloper van Nemo. Het museum begon pas echt te groeien in 1954, toen het doorging onder de naam Nederlands Instituut voor Nijverheid en Techniek, ofwel Nint.
Hoewel het Nint eerst het geloof in vooruitgang door technologie promootte, kreeg het later een meer educatieve functie. Het huidige museum, dat sinds 1997 in het iconische gebouw aan het Amsterdamse IJ is gehuisvest, blijft educatief en probeert niet enkel natuurwetenschap en technologie, maar álle wetenschappen te betrekken bij tentoonstellingen. Dat is vooral te zien in ‘Humania’, een langlopende tentoonstelling over de mens waarin onderwerpen als biologie, mentale gezondheid en gendernormen aan bod komen.

Skelettenpak
Tussen alle wetenschappelijke experimenten komt kunst en erfgoed af en toe op verrassende wijze terug. Zo heeft Nemo sinds 2008 een erfgoedcollectie van technologische objecten verspreid over honderdvijftig jaar, waarvan afwisselend een aantal objecten worden tentoongesteld. In de Innovatie Galerij zijn op dit moment bijvoorbeeld stofzuigers uit 1930 te zien en het oudste type oplaadbare batterij: de loodzuuraccu uit 1927. Ook het kunstwerk Een handstand (2019) van Florentijn Hofman in de tentoonstelling ‘Humania’ is niet te missen. De metershoge mensfiguur in skelettenpak zet de mens letterlijk op zijn kop en past daarmee bij de tentoonstelling die de mens van top tot teen onderzoekt.
Toch blijft het museum vooral de plek om te leren over natuurwetenschappen en techniek, waarbij de letterlijke klap op de vuurpijl ‘De kettingreactie’ is. Dit is een demonstratie waarbij een kettingreactie van onder meer vallende dominostenen en een bewegende stoel in gang wordt gezet met als eindstation een raket die de lucht in vliegt. Dat belooft veel goeds voor het Science Spektakel, waarbij beroemde experimenten live boven het water tussen Nemo en het Marineterrein worden uitgevoerd.

Jubileumprogramma
8 december, Science Spektakel
9 en 10 december, Festival van de Nieuwsgierigheid, gratis toegang tot Nemo Science Museum, reserveren verplicht