30 juni 2020

A Grey Lady ofwel Miriam van der Meer is een grijze dame van midden zestig met praatjes. Als kunstomnivoor bezoekt zij regelmatig tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Op haar kleurrijke website agreylady.nl deelt ze haar mening over al die tripjes, in klare taal. Elke eerste dinsdag van de maand publiceert Museumtijdschrift een van haar actuele blogs. Dit keer gaat zij op anderhalve-meter-date in Museum Voorlinden.  

In het Wassenaarse duinmuseum hebben we een afspraakje (tijdslot!) met de bedoeling elkaar, maar ook de kunst beter te leren kennen. Voor sommigen is het een first date (en dan hopelijk niet blind), voor anderen een hernieuwde kennismaking. We zien nieuwe kunstwerken, maar ook een paar bekende publiekslievelingen. ‘Rendez-Vous’ is een zeer actuele expositie die reflecteert op het nieuwe normaal. In de vertoning staat ontmoeting centraal: in gesprek gaan; aantrekken en afstoten; omhelzen of op afstand houden; eenwording of aanvaring; samenspel en strijd.  

Tracey Emin, ‘I Promise to Love You’, 2007

Het is weer zover: overenthousiasme dreigt. Heb ik altijd wanneer ik Museum Voorlinden in Wassenaar bezoek. Elke keer als ik de lange oprijlaan voor mij zie, raak ik in een opgetogen stemming. (Heel gezond, volgens hoogleraar neurowetenschappen Erik Scherder, de dopamine die vrijkomt bij het je ergens op verheugen). Ik fleur strijk en zet op bij een voorgenomen bezoek aan het privémuseum en aan mijn hoge verwachtingen wordt iedere keer weer tegemoetgekomen.
What’s not to like aan Voorlinden? Nou ja, misschien het feit dat je Museumkaart niet geldig is, maar dat is dan ook het enige. Voor de rest is een bezoek steevast een feestje. Een kleine vier jaar geleden opende de moderne kunstbungalow op Landgoed Voorlinden haar deuren en vanaf het begin waren de recensies lovend (zo niet euforisch). “Volledig uit het veld geslagen”; “overweldigend”; “Voorlinden dwingt je op de knieën; een vertoon van rijkdom in een Triple-A museum, het museum rolt onbescheiden zijn spierballen. Superlatieven te over voor een zeer gelikt museum. Op het gladde af… 

John DeAndrea, ‘The Faces of Fifty Years’, 1973-2017

Intrigerend schouwspel
En ook nu is mijn geestdrift weer groot. Voorlinden programmeerde met ‘Rendez-Vous’ een zeer actuele tentoonstelling met als thema ‘ontmoeten’, juist in een periode waarin dat moeilijk, zo niet onmogelijk was. ‘Afgesproken samenkomst’ – de letterlijke vertaling van het Franse ‘rendez vous’ – was zo’n tien weken uit den boze. ‘Social distancing’ de norm. Maar alleen wordt langzamerhand weer samen en na zon periode van onthouding blijkt eens te meer het belang van betekenisvolle sociale relaties. Een mens kan niet zonder, en eenzaamheid en isolement liggen op de loer. Anderzijds kan maatschappelijke interactie ook negatieve aspecten hebben. Soms stressvol en confronterend, in het ergste geval ondermijnend en/of agressief.
“In Rendez-Vous staat de ontmoeting centraal”, lees ik in de handzame, informatieve brochure die in plaats komt van zaalteksten. “Tussen Voorlinden en haar bezoekers, tussen kunst en kijker en tussen kunstenaars en hun werken onderling. In de selectie uit onze collectie komen kunstwerken samen als minnaars die elkaar omarmen, versterken en soms met elkaar botsen. Hun ontmoeting houdt het midden tussen samensmelting en confrontatie, tussen duet en duel.”
In het middelste gedeelte van het kunstpaviljoen zie je in zes zalen en drie (zogenaamde) kabinetten ‘zintuiglijke kunstwerken’: “ze vragen je hen te naderen en je te laten overweldigen door hun geuren, geluiden en bewegingen.” En er gebeurt inderdaad veel in die lichte, hoge ruimten. De vertoning is een intrigerend schouwspel met een grote verscheidenheid aan kunstuitingen die bij elkaar zijn gebracht om te conflicteren of elkaar juist verder aan te vullen. Van sommig werk begrijp je onmiddellijk waarom het voor de expositie ‘Rendez-Vous’ is gekozen. Bij andere kunst is het verband met het thema wat verder te zoeken: daar moet je meer moeite voor doen.

François Morellet, ‘L’impitoyable confrontation des horizontales et des verticales n°1, n°2, n°3’, 2012.

François Morellet, ‘Beaming π 300 A.R. 50°’, 2002

Spektakelkunst
In de eerste zaal zien we het al eerder vertoonde werk van de Britse kunstenaar Tracey Emin, ‘I Promise to Love You’ (uit 2007). De rode neonletters zijn een statement waarin de kunstenaar belooft onvoorwaardelijk lief te hebben. Ook bij het, voor Pablo Picasso zeer bescheiden en ietwat atypische schilderijtje ‘L’étreinte’ uit 1903 draait het om beminnen. Twee naakten – de vrouwfiguur lijkt zwanger – die elkaar teder omhelzen en waarover Picasso gezegd zou hebben: “ik wil dat mijn schilderij niets anders oproept dan emotie.” Beide werken zijn overduidelijke liefdesverklaringen.
Er is ook (spektakel)kunst die zich – zoals gezegd – wat complexer binnen het thema gewonnen geeft. Werk dat meer verbeeldingskracht en achtergrondinformatie vereist. Ronduit indrukwekkend is de wandinstallatie van de Saoedische Maha Malluh genaamd ‘Food for Thought – Al-Mu’allaqät’ uit 2014. De 95 aluminium kookpotten en pannen werden oorspronkelijk gebruikt door Bedoeïenen en staan symbool voor de, vaak tijdens de gezamenlijk maaltijd, overgebrachte vertellingen over de geschiedenis en tradities van dit nomadische woestijnvolk.

Pablo Picasso, ‘L’étreinte’, 1903

Confetti
En hoe zit het met de 89 tronies van John De Andrea (The Faces of Fifty Years, 1973-2017)? De hyperrealist die bekend is van zijn levensechte mensbeelden, bewaarde deze koppen van modellen als achterblijvers van de circa 350 sculpturen die de wereld in zijn getrokken. Het zijn de gezichten waarmee de kunstenaar gedurende vijftig jaar een persoonlijke relatie opbouwde. In zaal 4 staat De Beer (Ours uit 2014) van Abraham Poincheval, waarin hij in een Parijs museum bij wijze van performance, 13 dagen bivakkeerde. Als in een winterslaap wilde de kunstenaar laten zien wat het betekent om in isolatie te leven.
Mind your steps! Vierduizend kilo confetti (lees ik in de hand-out) die door blote mensenvoeten werden aangestampt in tien kubussen van 90 x 90 centimeter (als ware het wijndruiven na de oogst) en die vervolgens zorgvuldig omgekieperd werden op de houten vloer. Maar zonder het gebruik van lijm, kalven de felgekleurde blokken langzaam af en vandaar ook het verzoek om afstand te bewaren. De anderhalve-meter-maatschappij ten voeten uit. Uiteindelijk zal de kwetsbaarheid winnen en storten de blokken van de installatie genaamd Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance)’ uit 2018 van de Italiaanse Lara Favaretto als ruïnes in elkaar. 

Abraham Poincheval, ‘Ours’, 2014

Lara Favaretto, ‘Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance’, 2018

Zeer het bekijken waard, de presentatie ‘Rendez-Vous’, maar niet het enige dat opzien baart in Voorlinden. Zo zijn er de vaste highlights: het zwembad van Leandro Erlich, het levensechte ‘Couple under an Umbrella’ van Ron Mueck en de brute kracht van ‘Open Ended’ van Richard Serra (en waarover ik schreef in mijn eerste blogpost over Voorlinden in 2017), maar nu ook ‘Tower of Lips’ van Sam Samore en de geometrische installatie van François MorelletDaarnaast is er een grote zaal ingericht met werk van de Duitse kunstenaar Anselm Kiefer en een zeker zo interessante vertoning genaamd ‘Momentum en aan deze twee zal ik op korte termijn aandacht besteden.

Rendez-Vous’, t/m 25 oktober in Museum Voorlinden, Wassenaar, toegang € 17,50, www.voorlinden.nl, toegang uitsluitend met online reservering.

Hoofdbeeld: Maha Malluh, ‘Food for Thought – Al-Mu’allagät’, 2014.
Tekst en alle (iPhone)foto’s: @MiriamvanderMeer | www.agreylady.nl