21 maart 2023

De tegenstelling arm versus rijk speelt een belangrijke rol in het werk van Hans Baluschek (1870-1935). Deze Duitse sociaal-geëngageerde kunstenaar is redelijk onbekend gebleven bij het Nederlandse publiek. Tot nu, want Museum Arnhem wijdt een tentoonstelling aan hem en gebruikt het werk van zijn leerling Carel Willink (1900-83) als opstapje. Baluscheks meest indrukwekkende serie is een reeks houtskooltekeningen van onder andere een prostituee en een moord in de sneeuw. De werken hangen vrij laag en dicht op elkaar, waardoor je met je neus op de ernstige feiten wordt gedrukt.
Carel Willink, die les kreeg van Baluschek, schilderde veel verfijnder dan zijn meester, maar er zijn zeker overeenkomsten tussen de twee kunstenaars. In Willinks schilderij Simeon, de pilaarheilige (1939) kijkt de pilaarheilige weg van de verwoeste stad achter hem, alsof hij de naderende wereldoorlog niet onder ogen wil komen. Net als Baluschek wil hij problemen zichtbaar maken en een sociaal bewustzijn creëren.
Tot slot worden de problemen die Willink en Baluschek in hun werk aan de kaak stelden in verband gebracht met een aantal hedendaagse video-installaties, van onder meer Matthijs de Bruijne. Zijn werk No Work No Pay (2012) kaart de moeilijke omstandigheden aan van schoonmakers met een migratieachtergrond. Het laat zien dat uitbuiting van arbeidsmigranten van alle tijden is.

Zaaloverzicht met werk van Carel Willink