Amber van As9 april 2024
Op het eerste gezicht zijn de kunstwerken van Lisa Oppenheim in Huis Marseille vrij duister en somber. Ze tonen bloemen in een vaas of konijnen in een landschap, maar aan kleur en levendigheid ontbreekt het. Zodra je echter ontdekt dat ze zijn gebaseerd op verdwenen roofkunst, begrijp je de mysterieuze aspecten, en worden ze een stuk complexer en meeslepender. In de tentoonstelling Spolia, verwijzend naar ‘oorlogsbuit’, brengt Oppenheim een ode aan geroofde en inmiddels vermiste kunstwerken door ze een nieuw leven te geven.
Aan de hand van archiefmateriaal deed Oppenheim onderzoek naar door Nazi’s geroofde kunstwerken uit de collecties van Joodse eigenaren. Op basis van oude foto’s van de werken heeft ze nieuwe afdrukken gemaakt, waarbij ze speelt met (over)belichting. Lichten en donkere tinten zijn omgewisseld, wat de werken een vreemd effect geeft. Dat is goed te zien op Landschap met Konijnen n.d./2023, gebaseerd op een schilderij uit de collectie van de Amsterdamse kunsthandelaar Jacques Goudstikker. Scherpe bomen steken af tegen een pikzwarte lucht, en over de donkere huid van de konijnen valt een lichte gloed. Op Nature morte à la tulipe 1637/2023 worden de decoraties van de vaas en de contouren van de tulp benadrukt, oorspronkelijk een schilderij van Dirck van Delen in het bezit van de Duitse familie Schloss.
Waar het debat rondom roofkunst vaak gefocust is op het bepalen van de rechtmatige eigenaar, staan in deze tentoonstelling juist de kunstwerken centraal. Hun geschiedenis is somber en spijtig, maar Lisa Oppenheim laat ze op fascinerende wijze doorleven in het heden.
