12 december 2023

Een caleidoscoop is het zeker, de Oekraïense kunst die nu in Museum de Fundatie wordt getoond. Met de tentoonstelling wil het museum gevluchte Oekraïense kunstenaars steunen en ook kunst uit musea in Oekraïne veiligstellen. Ondanks de grote verscheidenheid vinden de verschillende kunstenaars elkaar in hun activistische werkwijze, die doordrenkt is van zowel oorlogsdreiging als traumaverwerking.
Tekenend is The Red Line (2012-heden), een werk van Sasha Kurmaz (1968) dat het publiek dwingt een positie in te nemen over de oorlog in Oekraïne. Het kunstwerk markeert een gebied in de museumzaal met een rode lijn, waarin je als bezoeker kunt laten zien dat je “protesteert tegen de huidige stand van zaken”, aldus het museum. Het gebruik van de lijn begon aan het begin van de vorige eeuw in de Verenigde Staten tijdens de opkomst van de burgerrechtenbeweging, waarna Kurmaz deze ‘traditie’ recent heeft overgenomen om stelling te nemen tegen de verrechtsing van de politiek.
Op een groot videoscherm speelt de video Repeat After Me (2022-23) van kunstenaarscollectief Open Group, waarin overlevenden laten horen hoe oorlogsgeluiden klinken. Via microfoons kun je de geluiden imiteren, alsof het om een gewone karaoke gaat. De alomtegenwoordige hedendaagse kunst wordt aangevuld met modernistische werken, waaronder het schilderij Lang Leve 8 Maart! (1930-31) van Oksana Pavlenko over de revolutie voor vrouwenrechten in de twintigste eeuw. Door deze gevarieerde samenstelling is de tentoonstelling een rijkdom aan verhalen over de Oekraïense identiteit.

Zaaloverzicht met ‘Hill of Happiness’ van Masha Reva (links) en ‘The Red Line’ van Sasha Kurmaz (voorgrond), foto: Peter Tijhuis