20 augustus 2024
Het leeggeruimde Westfries Museum in Hoorn kampt met een vertraagde verbouwing en maakt van de nood een deugd. Voor de expositie ‘Rembrandt, de fotograaf’ zijn de zalen volgehangen met etsen van de hand van Rembrandt en een enkele tijdgenoot. Alle ruim tweehonderd getoonde werken komen uit de verzameling van voormalig ondernemer Jaap Mulders.
Geen enkele zeventiende-eeuwse schilder heeft zoveel etsen gemaakt als Rembrandt. Omdat de werken door de reproduceerbaarheid van deze druktechniek toegankelijk en betaalbaar waren voor een breed publiek, waren de afdrukken een geliefd verzamelobject, en een belangrijke bron van inkomsten.
Van bedelaars en Bijbelse taferelen tot figuren uit Rembrandts persoonlijke leven en zelfportretten: de onderwerpen op de etsen zijn uiteenlopend. Hierdoor krijg je een uniek inkijkje in het alledaagse leven van de zeventiende eeuw. Op de ets ‘De barmhartige Samaritaan’ (1633) zien we een opmerkelijk tafereel. Een man helpt een beroofde koopman terwijl een hondje ernaast op de grond poept. Verschillende verhaallijnen lopen door elkaar, op de etsen is veel te ontdekken.
Ronduit interessant zijn de zelfportretten. De realistisch aandoende beeltenissen laten zien hoe Rembrandt speelde met gezichtsuitdrukkingen. Dit komt ook sterk naar voren bij de oefenbladen, waarin Rembrandt experimenteert met papiersoorten en hoeveelheid inkt. Op het studieblad ‘zelfportret, bedelaarsechtpaar, oude man, enzovoorts’ (1632) zijn zelfs meerdere schetsachtige voorstellingen zichtbaar zoals de titel suggereert. Rembrandt kijkt de bezoeker direct aan vanonder een lege plek waar waarschijnlijk nog een hoed moest komen. Daaronder is een ouder echtpaar te zien met aan weerszijden een hoofd met zware schaduwpartijen.
Op de op de muur geplaatste kleurvakken zijn de beeltenissen net een stripverhaal. Daarbij zorgt het kleine formaat van de etsen voor een intieme beleving.