Kunstenaar Jan Hoek koppelde 24 ‘insider’ kunstenaars aan 24 ‘outsider’ kunstenaars. Het resultaat is een wervelende show in de Haagse kunstruimte Nest, met felle kleuren en wilde vormen, waarbij je ogen tekort komt.

Bling bling halskettingen, draken van klei of inkt, een motorfiets met pizzadecoratie maar ook wc-brillen van bultig epoxy. Het is een dolle boel in kunstruimte Nest, in het Energiekwartier in Den Haag. ‘The Grand Palace of Everyone’ heet de tentoonstelling en ‘everyone’ betekent in dit geval dat zowel professionele als niet-professionele kunstenaars mee mogen doen. Felle kleuren en wilde vormen vullen de zalen. Keramiek en kleding zijn populair, maar er wordt ook getekend, gefilmd, genaaid en gehaakt. Zo veel is er te zien, dat je ogen tekortkomt.
‘The Grand Palace of Everyone’ is een overzichtstentoonstelling van No Limits! Art Castle, voorheen Outsiderland. Dit project onder leiding van kunstenaar Jan Hoek bracht de afgelopen tijd 24 samenwerkingen tot stand tussen zogenaamde ‘insider’ en talentvolle ‘outsider’ kunstenaars, die zelden buiten het atelier van hun dagbestedingsinstelling treden en doorgaans geen toegang hebben tot de ‘echte’ kunstwereld. Weg met al die hokjes en grenzen, vindt Hoek. Omdat ook Nest graag ruimte biedt aan meerdere stemmen en geluiden, geeft het nu in een wervelende groepsshow onderdak aan alle samenwerkingen die eerder in onderdelen te zien waren bij het culturele clubhuis Sexyland World in Amsterdam-Noord.

Karel Appel
Nu is er best aandacht voor outsiderkunstenaars. Denk aan het Outsider Art Museum in de Hermitage, waar prachtige tentoonstellingen zijn en waren te zien van onder anderen Willem van Genk met zijn krankzinnig volgetekende kijkspelen van treinstations, zeppelins en kapsalons, met verve ingericht door modeontwerper Walter van Beirendonck. Maar de vergaande samenwerkingen die nu in Nest zijn te zien, zie je niet vaak.
Soms lijkt een ‘insider’ vooral de dienaar van de dromen van een ‘outsider’, soms wordt de wederzijdse inspiratie duidelijk benoemd. Bij de mooiste zie je nauwelijks waar het handschrift van de ene kunstenaar ophoudt en dat van de andere begint. De maoïstische tweedelige pakken van Bonne Suits zijn op zo’n manier door verschillende kunstenaars beschilderd met fantasiedieren of natuurtaferelen dat Karel Appel er jaloers op zou zijn. Wie verantwoordelijk is voor welk onderdeel bij de keramiekinstallatie van Iris Lujkenaar en Shani Leseman is onduidelijk, maar de op een schild gehesen draak vormt met zijn fantasy dragers een woest aantrekkelijk geheel.

‘Zin in borduren’
Alsof het al niet genoeg is, heeft Nest in het verlengde van dit project een kleine, ietwat afwijkende tentoonstelling georganiseerd bij Sexyland World in Amsterdam, gehuisvest in twee tot kasteel verbouwde zeecontainers, ‘70% – Een duotentoonstelling van Gijs Frieling en Titia Frieling’. Anders dan bij de andere koppels hebben beiden een opleiding gevolgd, zoon Gijs als kunstenaar, moeder Titia als binnenhuisarchitect. Bovendien heeft zij meerdere tentoonstellingen van zondagsschilders georganiseerd voor de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Maar ook deze professionals zetten vraagtekens bij de ongeschreven wetten en regels van de kunstwereld.
Van vloer tot plafond, van wand tot raam is de hele zeecontainer beschilderd met de op volkskunst gebaseerde stijl van Gijs. Daartussen hangen de borduurwerken van Titia. Die kreeg een kleine twintig jaar geleden ineens ‘zin in borduren’. Zoon Gijs tekende de taferelen, soms van zichzelf soms nagetekend van kunstenaars als Henri Rousseau of David Lynch – een taboe in de kunstwereld. Moeder Titia vulde de taferelen met haar eigen vrijgevochten borduurhandschrift. De kleurige vrijheid van hun beider werk en Titia’s motto – mijdt perfectionisme, mik op 70% oftewel ‘begin direct met wat dan ook’ – sluiten mooi aan bij de tentoonstelling in Nest. Het is misschien geen kunst met een hele grote K, maar beide exposities zijn een overtuigend pleidooi voor de spelende mens en voor meer ruimte in de kunstwereld voor (maak)plezier, fantasie en kleine, persoonlijke verhalen.