Marieke van Vulpen12 maart 2024
Fountain, het bekende urinoir uit 1917 van Marcel Duchamp, is een bron van discussie. Niet alleen omdat het vragen stelt over wat kunst eigenlijk is, maar ook de maker van de readymade staat ter discussie. Was de Duitse kunstenaar Elsa von Freytag-Loringhoven niet eigenlijk de bedenker van het urinoir? In de nieuwe documentaire Alreadymade van kunstenaar Barbara Visser wordt deze kwestie tot op de bodem uitgezocht.
De film maakt gebruik van moderne technieken. Zo wordt aan de hand van 3D-software het leven van Elsa von Freytag-Loringhoven gereconstrueerd, een excentrieke, arme kunstenaar die haar lichaam als kunst beschouwde. Brieven, gedichten, interviews, filmbeelden, acteurs, een gesprek met experts in een virtuele Starbucks, geen enkel medium wordt ongemoeid gelaten om een zo compleet mogelijk beeld te geven van zowel Duchamp als Von Freytag-Loringhoven, waarover weinig bekend is.
Door gebruik te maken van bestaande beelden en die te bewerken wordt de film zelf ook een readymade, spelend met het idee van originaliteit en auteurschap. De film geeft geen allesbeslissend antwoord op de vraag: is Von Freytag-Loringhoven slachtoffer geworden van de vrouwonvriendelijke kunstwereld in die tijd en daarom niet erkend als maker? Of is de handtekening op het urinoir tóch Duchamps eigen handschrift?
Alreadymade is vanaf 7 maart te zien in filmtheaters door het hele land.
Bij Perio Uitgeverij is kort geleden een boek verschenen met gedichten van barones Elsa von Freytag-Loringhoven, getiteld: Vergeten Paraplu. Een mooie aanvulling op deze documentaire.