“Ik wil naar huis, maar ik ben er al. Ik heb heimwee naar huis,” zegt een actrice met gedragen stem. Ze staat op het podium onder een immense fotoprojectie van Erwin Olaf uit diens serie Grief (2007). Op de verstilde foto zit een vrouw wezenloos aan een lege tafel met twee borden en bestek; haar man is weg. Het droevige tafereel ademt een nostalgische jarenzestigsfeer uit. De rouw van de vrouw wordt door de acteur verwoord in een ontroerende monoloog over gemis, leegte en verdriet. Het is kortom een vrije interpretatie van deze iconische fotoserie.

Fotografie als toneelstuk
Het is een van de acht scènes van De Grote Kunstshow met Erwin Olaf die nu langs negen theaterzalen reist – van Groningen tot Den Bosch. Elke scene belicht een andere fotoserie. Samen geven ze in anderhalf uur een chronologisch overzicht van het imposante en veelzijdige oeuvre van de bekendste fotograaf van Nederland.

Een theatervoorstelling met foto’s in de hoofdrol lijkt vergezocht maar werkt wonderwel. De excentrieke foto’s van Erwin Olaf Springveld (1959-2023) zijn dan ook geknipt voor een dramatisch schouwspel. In de jaren negentig maakte hij naam met zorgvuldige geënsceneerde tableaux vivants vol kinky seks, gruizige travestie of glamourshoots met modellen met downsyndroom.

De foto’s lokken sterke reacties uit – love it or hate it. Dus wordt op het podium de fotoserie Matured (1999) van commentaar voorzien van senioren én kinderen, ieder met een eigen ontwapenende kijk op deze schurende foto’s van oudere vrouwen in sexy lingerie.

De Grote Kunstshow valt samen met het eerste museale overzicht ‘Erwin Olaf – Freedom’ na zijn plotselinge overlijden twee jaar geleden. Wie het oeuvre van Olaf in alle rust nog eens goed wil bekijken, kan in het Stedelijk Museum Amsterdam terecht. Voor wie dat werk wel heeft gezien maar een hernieuwde kennismaking toch kan waarderen, is De Grote Kunstshow een vermakelijke euh, nou ja show dus.

Overdaad en ontroering
Verwacht geen doorwrochte analyse van Olafs oeuvre maar een kunstzinnige vertelling over zijn drijfveren en frustraties, zijn dromen en angsten.  Zo wordt de creatieve zoektocht naar het perfecte geile plaatje nagespeeld door twee acteurs als kinky model en fotograaf Olaf. Schmierend en flirtend nemen ze het publiek mee naar de fotoshoot van Chessmen (1987), waarin schaakstukken worden verbeeld door sportschooljongens én plussize modellen in bondage en lakleer en zwaaiend met zwepen. Rook waait over het podium, de housemuziek dreunt.

Bij deze burleske overdaad steken de kalme intermezzo’s schril af. Het interview met een schoolvriendin door de (nogal aanwezige) presentator Lucas De Man is houterig en langdradig. De persoonlijke lezing van journalist Margriet van der Linden over de invloed van de activistische Olaf op lhbti-emancipatie klinkt plichtmatig.

Na de hedonistische jaren negentig richtte Olaf zijn lens op serieuzere thema’s als sterfelijkheid, eenzaamheid en verdriet. Zijn werk wordt ingetogener en melancholieker. Voor het aangrijpend slotstuk van de voorstelling schreef bestsellerauteur Sacha Bronwasser een dialoog bij Im Wald (2020), zijn laatste zwart-witserie in de Beierse Alpen.

Oog in oog met de dood zelf blikt fotograaf – vol zelfspot en activistische energie – nog één keer terug. Met op de achtergrond de mistige foto van een verstild Alpenmeer met een eenzaam bootje. Het is Erwin Olaf ten voeten uit: meeslepend, magisch-realistisch, over the top zelfs, maar toch eerlijk en ontroerend.

De Grote Kunstshow is gerealiseerd door Johan Idema en TOT, in samenwerking met Studio Erwin Olaf en reist door het hele land. Zie hier het tourschema.

Acteurs: Diewertje Dir en Lars Brinkman.
Presentatie: Lucas De Man.
Teksten: Sacha Bronwasser, Sara van Gennip, Maxine Palit de Jongh, Renée Kapitein, Margriet van der Linden, Rick Steggerda en Marline Williams